نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

• دکتر امیر صفاری ¹
• رضا منصوری ²

¹ استادیار ژئومورفولوژی، دانشگاه خوارزمی

² دانشجوی کارشناسی ارشد رشته جغرافیای طبیعی گرایش ژئومورفولوژی، دانشگاه خوارزمی

چکیده

طی سال‌های اخیر محققان مختلف سعی در کمّی نمودن حرکت‌های زمین‌ساختی داشته و شاخص‌های متعددی را با عنوان شاخص‌های ژئومورفیک ارایه نموده‌اند. استفاده از این شاخص‌‌ها، امکان تحلیل مناسب از وضعیت تحول شبکۀ زهکشی و تغییرات جبهۀ کوهستان بر اثر فعالیت‌های زمین‌ساختی را فراهم می‌کند. حوضۀ آبخیز کنگیر (ایوان غرب) در مختصات طول جغرافیایی ً11 َ17 46 تا  ً35 َ27 46 شرقی و عرض جغرافیایی ً14 َ41 33 تا ً57 َ50 33 شمالی و با مساحت 71/122 کیلومتر مربع در جنوب خاوری شهر ایوان غرب (شمال استان ایلام) قرار دارد. تنها زهکش اصلی این حوضه، رودخانۀ کنگیر است که تمام دشت ایوان غرب را زهکشی می­کند. هدف اصلی این مقاله، ارزیابی نسبی وضعیت زمین‌ساخت فعال این حوضه از طریق بررسی و محاسبۀ شاخص‌های ژئومورفیک Vf، Af، Sl، Bs، Fd، Eu، Smfو Fmfمی‌باشد. بدین منظور از نقشه‌های توپوگرافی و زمین‌شناسی، تصاویر ماهواره‌ای و سامانۀ اطلاعات جغرافیایی در قالب نرم‌افزار Arc GIS 10و همچنین بازدیدهای متعدد صحرایی از لندفرم‌ها، استفاده شده است. نتایج حاصل نشان می‌دهد که حوضۀ آبخیز کنگیر دارای وضعیت زمین‌ساختی نسبتاً فعالی است؛ به بیان دقیق‌تر این حوضه بر اساس شاخص‌های Vf، Af، Sl، Fd، Eu، Smfو Fmf  در کلاس یک قرار می‌گیرد. مقادیر کمّی شاخص‌های محاسبه شده با شواهد ژئومورفولوژی موجود در منطقه مانند وجود دره­های ژرف و Vشکل، پرتگاه‌های گسلی، سطوح مثلثی شکل، بریدگی کم جبهۀ کوهستان، کج شدگی زهکش اصلی و عدم تشکیل کوهپایه مطابقت می‌کند.

کلیدواژه‌ها

• ایوان غرب
• حوضۀ آبخیز کنگیر
• زمین‌ساخت
• شاخص‌های ژئومورفیک
• شواهد ژئومورفولوژی

عنوان مقاله [English]

Relative Assessment of Tectonic Activities, Upper Kangir Basin (Eyvanegharb) UsingGeomorphic Indicators

نویسندگان [English]

• Dr. Amir Safari ¹
• Reza Mansouri ²