نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

• پریسا مشک سار ¹
• دکتر علی سلطانی ²
• دکتر حسن ایزدی ³
• دکتر محمد رضا بذرگر ³

¹ کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

² دانشیار بخش شهرسازی، دانشگاه شیراز، شیراز

³ استادیار بخش شهرسازی، دانشگاه شیراز، شیراز

چکیده

در هشتاد سال اخیر بخش عمده‌ای از کشورمان متحمل خسارات سنگینی دراثر وقوع زلزله شده است. بنابراین موضوع ایمنی شهرها در برابر مخاطرات طبیعی یکی از اهداف اصلی برنامه‌ریزی شهری بوده و در این راستا اولین گام شناسایی میزان آسیب پذیری اجزا و عناصر شهری با استفاده از مدل‌ها و روش‌های موجود در این زمینه است. منطقۀ شیراز بارها در معرض زلزله‌های ویرانگر هرچند با فواصل طولانی واقع شده است و در طی 900 سال اخیر بخش بزرگی از شهر شیراز حدود 5 بار آسیب دیده است. در این پژوهش منطقه 3 شهرداری شیراز از نظر عوامل تأثیرگذار در آسیب‌پذیری ساختمان‌های شهری در برابر زلزله با استفاده از شاخص‌هایی چون سازگاری و ناسازگاری کاربری‌ها، ساختار بنا، کیفیت بنا و... در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی بررسی شد. این مطالعه نشان می‌دهد که وجود بافت ارگانیک، شبکۀ ارتباطی نامنظم و نبود تجهیزات شهری مناسب، موجب آسیب‌پذیری شهرها در برابر زلزله می‌گردد. بعد از تحلیل‌های انجام‌شده مشخص گردید که منطقۀ 3 با در نظر گرفتن این عوامل دارای آسیب‌پذیری بالایی در برابر زلزله بوده به طوری که حدود 65 درصد از ساختمان‌های واقع شده در این ناحیه، آسیب‌پذیری خیلی بالا - بالا دارند؛ البته اگر شدت زلزله در این برآورد مد نظر قرار گیرد، این درصد متفاوت خواهد بود. بنابراین مطالعۀ این معیارها در این منطقه برای کاهش آثار زلزله الزامی است.

کلیدواژه‌ها

• آسیب‌پذیری
• زلزله
• عوامل بیرونی
• سیستم اطلاعات جغرافیایی
• منطقۀ 3 شهرداری شیراز

عنوان مقاله [English]

Physical Vulnerability Modeling of Urban Textures Against Earthquake in GIS Environment, Case Study: Shiraz City, 3rd Municipal District

نویسندگان [English]

• Parisa Moshksar ¹
• Dr. Ali Soltani ²
• Dr. Hasan Izadi ³
• Dr. Mohammad Reza Bazregar ³

چکیده [English]

During the recent eighty years, a major part of our country has greatly damaged by earthquakes.  Therefore, the safety of the cities against the natural hazards is one of the main objectives of urban planning and in this direction, the first step is identifying  the Vulnerability of urban elements by using the  existing models and methods in this field. Shiraz region exposed repeatedly with devastating earthquakes even with long time distances and a large part of Shiraz   has been destroyed about 5 times in the last 900 years. In this study, the effective  factors influencing on the  physical vulnerability of the 3rd municipal district of Shiraz city against earthquakes has been studied with using vulnerability indicators such as compatibility or incompatibility land uses, building structures, building quality, etc. in a GIS environment.  This study shows that organic textures, irregular  communication network and lack of proper civic facilities can cause urban vulnerability against the earthquake. After performing the  analyses, it  was recognized that  by considering these factors, district No. 3 is highly vulnerable against earthquake. so that about 65% of the buildings located in this area are in High - very high vulnerability categories. If the earthquake intensity is being considered in  the assessment, this percentage will be vary. Therefore, study of such criteria in this area is necessary for reduction of earth quake effects.

کلیدواژه‌ها [English]

• Vulnerability
• Earthquake
• External factors
• GIS
• 3rd municipal district of Shiraz city