شناسایی و طراحی یک الگوی بهینۀ مکانیابی با تأکید بر تلفیق روش‎های داده‌‌مبنا و دانش‎مبنا در سطح تصمیم‎گیری با GIS )با تأکید بر پهنه‎بندی اقتصادی شهر تهران(

عشورنژاد, غدیر; درویشی بلورانی, دکتر علی; نیسانی سامانی, دکتر نجمه; جعفری, محسن; آقاطاهر, رضا; فلاح ززولی, محمد

doi:10.22111/gaij.2016.2371

شناسایی و طراحی یک الگوی بهینۀ مکانیابی با تأکید بر تلفیق روش‎های داده‌‌مبنا و دانش‎مبنا در سطح تصمیم‎گیری با GIS )با تأکید بر پهنه‎بندی اقتصادی شهر تهران(

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری تخصصی سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی دانشگاه تهران

² استادیار دانشگاه تهران

³ - استادیار دانشگاه تهران

⁴ کارشناس ارشد GIS دانشگاه خواجه نصرالدین طوسی

⁵ کارشناس GIS دانشگاه تهران

⁶ کارشناسی ارشد RS & GISدانشگاه آزاد اسلامی

10.22111/gaij.2016.2371

چکیده

استفاده از GIS در مکان‌یابی دارای قدمتی تقریبی برابر با ظهور این فناوری است و در مطالعات مختلفی که به نوعی با عوارض مکانی سروکار دارند، به‌کار گرفته می‌شود. استفاده از این سیستم در مکان‌یابی دارای مزایای فراوانی است که باعث صرفه‌جویی در زمان و هزینه‌های اجرایی می‌شود. از این‌رو استفاده از فناوریGIS ‌ در مکان‌یابی و سایر فعالیت‌های مرتبط با آن، تضمینی برای دستیابی به نتایج بهتر، دقیق‌تر و سریعتر با هزینه‌های کمتر است.تاکنون روش‌های مختلفی با استفاده از مدل‎های گوناگون برای مکان‎یابی به‎کار گرفته شده است. در اغلب این مطالعات و همچنین مطالعاتی که در آن به پهنه‎بندی فضا پرداخته می‎شود، از روش‎های مبتنی بر نظرات متخصصین (روش‎های ذهنی) استفاده می‎شود و شاهد تحقیقات اندکی با استفاده از روش‎های مبتنی بر داده‎ها (روش‎های عینی) هستیم. از اینرو، بررسی و شناخت یک الگوی بهینۀ مکان‌یابی در تلفیق روش‎ها و مدل‎های گوناگون مبتنی بر نظرات متخصصین (روش‎های ذهنی) و مبتنی بر داده‎ها (روش‎های عینی) در GIS و نحوه تلفیق این نتایج (تلفیق در سطح تصمیم‎گیری) در جهت رسیدن به مناسب‎ترین مکان با دقتی مطلوب ضروری می‎نماید. علاوه بر این نحوۀ تلفیق نتایج به‌دست آمدۀ حاصل از روش‎های مختلف در GIS از جمله مواردی است که کمتر در تحقیقات به آن پرداخته شده است. در این تحقیق پهنه‌بندی اولیۀ فضای جغرافیایی (غربالگری) و اولویت‎بندی مکان‎های بهینه شناسایی شده (مکان‎یابی) با روش‎های مبتنی بر نظرات متخصصین (روش‎های ذهنی) و روش‎های مبتنی بر داده‎ها (روش‎های عینی) مورد بررسی قرار می‎گیرد. الگوی پیشنهادی جهت شناسایی ویژگی‎های هر کدام از این روش‎ها با توجه به نتایج به‌دست آمده در یک نمونۀ مطالعاتی (پهنه‎بندی اقتصادی فضای شهری واولویت‎بندی پهنه‎های بهینه) به عنوان یافته‎های تحقیق تشریح می‎گردد. نتایج ارزیابی بیانگر آن است که به ترتیب هر سه روش عینی (RBFLN، Fuzzy Clustring و PNN‎) نسبت به سه روش ذهنی (‎SAW، GCA و Fuzzy Logic‎) عملکرد بهتری داشته‎اند. همچنین از میان پهنه‎های بهینه حاصل از تلفیق این روش‎های (غربالگری اولیه)، پهنه‎های میدان تجریش، انقلاب و 15 خرداد در رتبه‎بندی حاصل از روش‎های چند شاخصه با معیارهای کیفی اولویت اول در استقرار خدمات را به خود اختصاص داده‎اند.

کلیدواژه‌ها