تحلیل فضایی روابط الگوهای پیوند از دور با دمای ماهانۀ شمال غرب ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه جغرافیای طبیعی (آب و هواشناسی)، دانشگاه سیستان و بلوچستان

2 دانشجوی دکتری، گروه جغرافیای طبیعی (آب و هواشناسی)، دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

در این پژوهش، با هدف آشکارسازی روابط الگوهای پیوند از دور با دمای ماهانه، رابطۀ بین دماهای ماهانۀ 24 ایستگاه سینوپتیک شمال غرب ایران با هفده الگوی پیوند از دور با استفاده از تحلیل همبستگی پیرسون و مدل رگرسیون گام‌به‌گام در دورۀ آماری (2011-1992) برای سنجش روابط استفاده شد و در نهایت، توزیع فضایی میزان همبستگی الگوها با ایستگاههای مورد مطالعه در محیط GISبا روش درون‌یابی کریجینگ پهنه‌بندی و ترسیم گردید. نتایج این پژوهش نشان داد که ارتباط معنی‌داری بین الگوها و دمای منطقه وجود دارد که در این ‌بین، الگوهای پیوند از دور EA/WR، MEI، SOI، EP/NPو AOبیشترین رابطه را با دمای منطقه از خود نشان داده و به‌عنوان تأثیرگذارترین الگوها شناسایی شدند. با توجه به محاسبات انجام‌ شده در تأخیرهای زمانی 1 ماهه، 2 ماهه و 3 ماهه، بیشترین همبستگی متعلق به تأخیر زمانی 1 ماهه بوده و  قویی‌ترین ارتباط معنی‌دار، مربوط به ایستگاه سردشت در ماه فوریه با ضریب همبستگی 771/0- با الگوی EA/WRاست.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Spatial Analysis of Relationship Between Teleconnection Patterns and Monthly Temperature of Northwest of Iran

نویسندگان [English]

  • Dr.Mahmood Khosravi 1
  • Ebrahim Mesgari 2
چکیده [English]

The purpose of this paper is determining the relationships between teleconnection patterns and temperature in Northwest of Iran. The relationship between 17 teleconnection patterns and Monthly temperature of 24 stations in Northwestern Iran by using Pearson correlation analysis and Stepwise Regression Model during the statistical period of 1992-2011, were used for measuring the relations. Finally, the spatial distribution of the correlation between these patterns and temperature of stations in the study area was drawn and its zoning was prepared by use of Kriging method in GIS environment . The results showed that there is a significant correlation between teleconnection patterns and temperature of the region. So that AO, EP/NP, SOI, MEI and EA/WR patterns have the strongest correlation with the temperature of region and were identified as the most influential patterns. According to lag correlation calculations that were done on lag time of one month, two months and three months, the more significant correlation is the lag time of one month. The strongest significant correlation is related to Sardasht station and EA/WR teleconnection pattern with Correlation coefficient -0.771 in February.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Teleconnection Patterns
  • Temperature
  • Northwest of Iran
  • Pearson Correlation
  • Kriging

مراجع

خسروی، محمود (1383). بررسی روابط بین الگوهای چرخش جوی کلان‌ مقیاس نیمکرۀ شمالی با خشکسالی‌های سالانۀ سیستان و بلوچستان. مجلۀ جغرافیا و توسعه. شمارۀ 3. صص 188-167.
خسروی، محمود؛ کریمی‌خواجه‌لنگی، صادق؛ نجارسلیقه، محمد (1386). ارتباط شاخص نوسان قطبی با نوسان‌های دمایی (مطالعۀ موردی: ایستگاه شهرکرد)، مجله جغرافیا و توسعه، دوره5، شماره9، صص136-125.
خسروی،محمود (1384)بررسی اثر الگوهای دورپیوند بر خشکسالیهای فراگیر زمستانه استان سیستان و بلوچستان،مجله جغرافیا و توسعه ناحیه ای،شماره4،صص 55-27
خورشیددوست، محمدعلی؛ قویدل‌رحیمی، یوسف؛ عباس‌زاده، کمال (1389). کاربرد الگوهای کلان‌مقیاس جوی – اقیانوسی در تحلیل نوسانات بارش (مطالعۀ موردی: ایستگاه اهر). مجلۀ فضای جغرافیایی. شمارۀ 29. صص 128-95.
خوش‌اخلاق، فرامرز؛ قنبری، نوذر؛ معصوم‌پورسما‌کوش، جعفر  (1386). مطالعه اثرات اطلس شمالی بر رژیم بارش و دمای سواحل جنوبی دریای­خزر. فصلنامۀ­پژوهش‌های­جغرافیایی. شمارۀ 66. ، صص 70-57.
صلاحی، برومند؛ علی‌محمد، خورشید‌دوست؛ قویدل‌رحیمی، یوسف،  (1386). ارتباط نوسان‌های گردش جوی اقیانوسی اطلس شمالی با خشک‌سالی‌های آذربایجان شرقی. مجلۀ پژوهش‌های جغرافیایی. شمارۀ 60. صص 156-147.
علیجانی، بهلول (1381). اقلیم‌شناسی سینوپتیک. انتشارات سمت. چاپ چهارم. تهران.
غیور، حسنعلی؛ حسین، عساکره (1381)، بررسی اثر نوسانات اطلس شمالی و نوسانات اطلس جنوبی بر تغییرات میانگین ماهانۀ دمای جاسک. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی. شمارۀ 64. صص 113-93.
قائمی، هوشنگ؛ حسین، عساکره (1382). تحلیلی آماری بر روند تغییرات دمای مشهد طی سدۀ گذشته و رابطۀ آن با نوسان‌های اطلس­شمالی.­فصلنامۀ­تحقیقات­جغرافیایی.­شمارۀ­71.­صص­133-116.
ناظم‌السادات، سید‌محمدجعفر؛ انصاری‌بصیر، ارمغان؛ پیشوایی، محمد‌رضا (1386). ارزیابی سطح معنی‌داری برای پیش‌بینی دوران خشکسالی و ترسالی فصل پاییز و شش‌ماهۀ سرد ایران بر‌اساس وضعیت فازهای تابستانۀ ENSO مجلۀ تحقیقات منابع آب ایران. شمارۀ 1. صص 24-12.
یاراحمدی، داریوش؛ عزیزی، قاسم (1386). تحلیل چند متغیرۀ ارتباط میزان بارش فصلی ایران و شاخص‌های اقلیمی. مجلۀ پژوهش‌های­جغرافیایی دانشگاه تهران. شمارۀ 64. صص 174-161.
 
Bojariu, L, Gimeno, R (2004), Predictability and Numerical Modeling of the North Atlantic Oscillation, Earth Science Reviews, Vol. 76, pp. 145-168.
Chowdary, J. S; Shang-Ping, Xie; Hiroki, Tokinaga; Yuko M, Okumura; Hisayuki, Kubota; Nat, Johnson; Xiao-Tong; Zheng. (2012), Interdecadal Variations in ENSO Teleconnection to the Indo–Western Pacific for 1870–2007, journal of climate, Vol 25, Issue 5, pp.1722-1744.
Cinita, B. (2003), Analysis and regionalization of Northern European Winter Precipitation based on its relationship with the North Atlantic Oscillation. International Journal Climate. 23: 1185-1194.
Fang, X., Wang, A., Fong, S. K., Lin, W. and J. Liu.2008. Changes of reanalysis-derived Northern Hemisphere summer warm extreme indices during 1948–2006 and links with climate variability. Global and Planetary Change, 63: 67–78.
Gang, Huang; Kaiming, Hu; Shang-Ping, Xie, (2010). Strengthening of Tropical Indian Ocean Teleconnection to the Northwest Pacific since the Mid-1970s: An Atmospheric GCM Study, Journal of Climate,Vol 23, 5294–5304.
Jovanovich, G, Relijin, I; Relijin, B(2008), The influence of Arctic and North Atlantic Oscillation on Precipitation on regime Serbia, Earth and Environmental, Vol 4, NOM 1, pp. 1307-1755.
Lind, G.P., Mora, A., Haase, M., Gallas, J.A.C. (2007), Minimizing Stochasticity in the NAO index. International Journal of Bifurcation and Chaos. 17: 3461-3466.
Nicolls, N., and Katz, R.W. (1991). Teleconnections and their implications for long-range forecasts’ Glantz, M. H. (ed) Teleconnections Linking Worldwide Climate Anomalies New York: Cambridge University Press,pp 511-527.
Sheridan, Scott C. (2003), North American Weather-Type Frequency and Teleconnection Indices, International Journal of Climatology, Vol 23, pp.27-45.
Trigo, M.R, Zezere, J.L, Rodrigues, M.L, Trigo, I.F(2005), The Influence of the North Atlantic Oscillation on Rainfall Triggering of Landslides near Lipson, Natural Hazards, Vol. 36, pp. 331-354.
Turkes, M, Erlat, E (2005), Climatological responses of winter Precipitation in Turkey to variability of the North Atlantic Oscillation during the period 1030-2001, Theoretical and Applied Climatology, Vol. 78, pp. 33-46.
Wallace, J. M. and D. S. Guzzler. 1981. Teleconnections in the geopotential height field during the northern hemisphere winter. Monthly weather Review, 109: 784-812.
Yuyun, Liu; Lin, Wang; Wen, Zhou; Wen, Chen, (2014). Three Eurasian teleconnection patterns: spatial structures, temporal variability, and associated winter climate anomalies. Climate Dynamics, Vol 42, Issue 11-12, pp 2817-2839.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 29 آذر 1395
  • تاریخ پذیرش: 29 آذر 1395

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار