آینده‌نگاری شهر دوستدار کودک در افق 1410 (مورد شناسی: شهر تبریز)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه پیام‌نور یزد

2 ‌استاد گروه جغرافیا، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

3 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

4 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

چکیده

کودکان امروز، نسل‌‌های آیندۀ جامعۀ ما هستند که این امر ضرورت شناخت کلی و همه‌جانبۀ کودکان و طراحی و ایجاد شهر دوستدار کودک را بیان می‌‌کند. هدف پژوهش حاضر، آینده‌‌نگاری شهر دوستدار کودک شهر تبریز در افق 1410 است و نوع تحقیق کاربردی-توسعه‌‌ای و روش بررسی آن با توجه به روش آینده‌‌نگاری، پیمایش نظرات کارشناسان و متخصصان در قالب پرسشنامه به‌صورت ماتریس آثار متقابل است و از مدل‌‌های میک‌‌مک، تحلیل خاکستری و سناریو‌‌ برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها استفاده می‌‌شود. برای تحلیل و ارزیابی شهر دوستدار کودک در شهر تبریز از‌‌32 عامل استفاده‌شده است که با نرم‌‌افزار میک‌‌میک، رابطۀ بین متغیرها ارزیابی و پیشران‌‌های کلیدی استخراج‌شده‌اند که با توجه به نتایج نرم‌افزار میک‌‌مک، 10 عامل کلیدی تأثیرگذار شناسایی شدند. سپس این عوامل کلیدی با استفاده از مدل تحلیل خاکستری در سطح مناطق 10‌‌گانه شهر تبریز اولویت‌بندی شدند. نتایج به‌دست‌آمده از روش تحلیل خاکستری مشخص و براساس آن امتیاز برای 10 منطقه بررسی شد. منطقۀ‌‌ 1 با بیشترین امتیاز در اولویت اول، منطقۀ ‌‌4 در اولویت دوم و مناطق ‌‌8 و 9 بدترین وضعیت را نسبت‌به شهر دوستدار کودک داشته‌‌اند و درنهایت، سناریوهای مهم تأثیرگذار در شهر دوستدار کودک در شهر تبریز با استفاده از نرم‌افزار سناریو ویزارد تدوین شد و نتایج مستخرج از سناریو ‌‌ویزارد نشان‌‌داد که 13 سناریو باورکردنی و محتمل (1 سناریو با وضعیت مطلوب، 2 سناریو با وضعیت ایستا و 10 سناریو با وضعیت بحرانی) برای وضعیت آیندۀ شهر دوستدار کودک در شهر تبریز در افق ‌‌1410 به‌دست آمدند. نتایج تحقیق نشان‌داده‌است که با توجه به نظرات کارشناسان شرایط ناامیدکنند‌ه‌‌ای برای تحقق شهر دوستدار کودک در مناطق ‌‌10‌‌گانۀ شهر تبریز در افق 1410 به‌ویژه برای مناطق 8 و 9 وجود دارد که این امر لزوم برنامه‌‌ریزی درجهت مقابله و کاهش تأثیرات منفی ناشی از وقوع آن‌‌ها و همچنین ضرورت توجه به سناریو مطلوب را ضروری ساخته‌است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Child Friendly City Foresight In The 1410 Horizons (Case Study : Tabriz City)

نویسندگان [English]

  • Hassan Hekmatnia 1
  • Mir najaf Mousavi 2
  • Mohammad Rasouli 3
  • Sharareh Saeidpoor 4
1
2
3
4
چکیده [English]

Today,  children are the future generations of our society. That explains the need for general understanding and all the way to children and design and build the child- friendly city. The goal of this research Child friendly City Foresight of Tabriz City and The type of research is applied-developmental. And the MicMac, GRA and Scenario models have been used for data analysis. According to the results of the MicMac software 10 key factors were identified. These key factors were then prioritized using the GRA model at the level of 10 Tabriz areas. The results of the gray analysis method were determined and it was evaluated for 10 areas. Zone 1 is the top priority, Zone 4 in the second priority and Zones 9 and 8 had the worst situation than Child- friendly city. And finally, important influential scenarios were formulated in the child-friendly city of Tabriz Using ScenarioWizard. And the results from the scenariowizard showed that 13 plausible and probable scenarios (1 scenario with optimum status, 2 Scenarios with fixed status and 10 critical-case scenarios) were obtained for the future status of the Child- friendly city Foresight in the Tabriz city. According to expert opinions, there are desperate situations to accomplish child-friendly city in Tabriz's 10 districts in the 1410 Horizons especially for areas 8 and 9. This subject necessity of planning has made it necessary. To counteract and reduce the negative impacts of their occurrence, as well as the need to pay attention to the optimal scenario.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Foresight
  • Child friendly City
  • GRA
  • Tabriz City
آریان، آسیه. (­1395). تحلیلی بر شاخص­های اجتماعی شهر دوستدار کودک (نمونۀ موردی محله آزادشهری مشهد)، پایان­نامۀ کارشناسی ارشد برنامه­ریزی شهری، مؤسسۀ آموزش عالی خاوران مشهد.https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/a51e41f71da2dedde70750be4d8c9897
ابوالقاسمی، مه­لقا. (­1396). تحلیل فضایی- کالبدی شهر دوستدار کودک (مطالعۀ موردی: محلۀ بهار منطقۀ هفت تهران). پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه­­ریزی شهری،  دانشکدۀ علوم جغرافیا، دانشگاه خوارزمی تهران.https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/70cd33f77099a2b236426e4d11f861d6
امانپور، سعید؛ مرادی مفرد، سمیرا؛ حسین­زاده، اکبر (1398). نقش آرام‌سازی ترافیک در برنامه­ریزی شهرهای دوستدار کودک و انسان‌محور (موردمطالعه: زنجان). فصلنامۀ مطالعات برنامه­ریزی سکونتگاه­های انسانی، صاحب امتیاز دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت، دورۀ 14، شمارۀ 1، صص 146-129.http://jshsp.iaurasht.ac.ir/article_665126.html
ایمانی، بهرام؛ یارمحمدی، کلثوم؛ یارمحمدی، کبری. (­1395). بررسی شهر دوستدار کودک از دیدگاه کودکان (مطالعۀ موردی: ناحیۀ 1 شهر اردبیل)، فصلنامۀ جغرافیا و مطالعات محیطی، صاحب امتیاز دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف­آباد، دورۀ 6، شمارۀ 21، صص 22-7.http://ges.iaun.ac.ir/article_593126.html
پروانه، محمد. (­1396). بازطراحی فضاهای عمومی محلۀ یوسف­آباد  (­تهران) با رویکرد ایجاد محلۀ دوستدار کودک، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد طراحی شهری، دانشکدۀ معماری و شهرسازی گروه معماری، دانشگاه هنر اسلامی تبریز.https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/8360bd8cad8bcb75acf1cf85ace60481
تیموری، ایرج؛ اصغری زمانی، اکبر؛ روستایی، شهریور؛ کوشش­وطن، محمدعلی. (­1398). تحقق توسعۀ پایدار در قالب مفهوم شهر دوستدار کودک، دو فصلنامۀ جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه، صاحب امتیاز معاونت پژوهشی دانشگاه تبریز،  دورۀ 8، شمارۀ 1، صص 102-79.https://sociology.tabrizu.ac.ir/article_9169.html
حبیبی، محسن؛ عزتیان، شهره؛ محقق­نسب، عنایت­اله. (­1396). آموزه­های مشارکت کودکان در فرایند طراحی فضای شهری دوستدار کودک، فصلنامۀ مطالعات شهری، صاحب امتیاز دانشگاه کردستان، شمارۀ 29، صص 120-111.http://urbstudies.uok.ac.ir/article_61012.html
زالی، نادر. (1388). آینده­نگاری توسعۀ منطقه­ای با رویکرد برنامه­ریزی سناریو مبنا، نمونۀ موردی: استان آذربایجان شرقی، رسالۀ دکتری جغرافیا و برنامه­ریزی شهری، دانشکدۀ علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه تبریز.https://www.virascience.com/thesis/503222/
صفوی­مقدم، مریم؛ نوغانی دخت­بهمنی، محسن؛ مطلوم­خراسانی، محمد. (­1393). بررسی شهر دوستدار کودک و احساس شادی کودکان در شهر مشهد، مجلۀ علوم اجتماعی دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، صاحب امتیاز دانشگاه فردوسی مشهد، دورۀ 12، شمارۀ 1، صص 165-143.https://social.um.ac.ir/article/view/22577
ضرغامی، اسماعیل؛ باقری، حسین. (­1397). شناسایی مؤلفه‌های مکان دوستدار کودک در محلات مسکونی، هویت شهری، دورۀ 13، شمارۀ 37 صص 116-105.https://social.um.ac.ir/article/view/22577
قربانی، سحر؛ جلالی، امیر. (­1397). بررسی شاخص­های ایمنی و امنیت در شهر دوستدار کودک نمونۀ موردی (محلۀ زیتون کارمند شهر اهواز)، اولین کنفرانس سالانۀ پژوهش­های معماری، شهرسازی و مدیریت شهری، صاحب امتیاز دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، دورۀ 1، صص 14-1.https://www.sid.ir/fa/seminar/ViewPaper.aspx?ID=22014
کربلایی حسینی غیاثوند، ابوالفضل. (­1397). بررسی ویژگی­های منظر شهری از دیدگاه کودکان با توجه به رویکرد شهر دوستدار کودک، فصلنامۀ تازه­های علوم­شناختی، صاحب امتیاز مؤسسه آموزش عالی علوم شناختی،  دورۀ 20، شمارۀ 2، صص 68-53.http://icssjournal.ir/article-1-733-fa.html
کیانی، اکبر؛ اسماعیل­زاده کواکی، علی. (­1391). تحلیل و برنامه­ریزی شهر دوستدار کودک (cfc) از دیدگاه کودکان (مطالعۀ موردی: قوچان)، فصلنامۀ باغ نظر، صاحب امتیاز پژوهشکدۀ هنر، معماری و شهرسازی نظر،  شمارۀ 20، صص 62-51.http://www.bagh-sj.com/article_1176.html
مرادپور، ملیحه؛ حسینی، هادی؛ زنگنه، مهدی. (­1395). تحقق­پذیری شهر دوستدار کودک در شهرهای جدید، اولین همایش بین المللی ایده­های نوین در معماری و شهرسازی جغرافیا و محیط زیست پایدار.https://civilica.com/doc/640985/
موسوی، میرنجف؛ قادری، رضا؛ تقیلو، علی­اکبر؛ سادات کهکی، فاطمه. (1396). ­تدوین سناریوهای تحقق­پذیری آمایش سرزمین(­مطالعۀ موردی: استان خراسان رضوی)، آمایش سرزمین، صاحب امتیاز پردیس فارابی دانشگاه تهران، دورۀ 10، شمارۀ 1، صص 91-65.https://jtcp.ut.ac.ir/article_66941.html
نوری، فاطمه. (­1396). مطالعۀ مقایسه­ای ویژگی­های شهر دوستدار کودک از دیدگاه کودکان شمال (مرکز و حاشیه همدان). پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد علوم اجتماعی، دانشکدۀ علوم اقتصادی و اجتماعی، دانشگاه ابوعلی سینا همدان.https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/581b6c25d75224732fcbe6ede155159d
 
Arab Urban Development Institute. (2013). Building Child Friendly Cities in the Mena RegionResources for Implementers, Vol. 59, No. 4 : 489-405.https://www.jstor.org/stable/24637299?seq=1
Biddulph, M.  (2012). Home Zones: A planning anddesign handbook, London: Policy Pres: 1-80.https://www.researchgate.net/publication/267624323_Home_zones_A_planning_and_design_handbook
Ekawati, A. (2015). Children-friendly streets as urban playgrounds, Procedia -Social and Behavioral Sciences, Vol. 179: 94-108.https://www.researchgate.net/publication/276152122_Children_-_Friendly_Streets_as_Urban_Playgrounds
Ghanbari-Azarneir, Sh., Anbari, S., Hosseini, B., Yazdanfar, A. (2015). Identification of child-friendly environments in poor neighborhoods,Procedia - Social and Behavioral Sciences, Vol. 201: 19-29.https://www.researchgate.net/publication/283170441_Identification_of_Child-friendly_Environments_in_ Poor_Neighborhoods
Gökmen, H., Taşçi, B.G. (2016). Children’s views about child friendly city(Case Study: Izmir), Megaron, Vol. 11, No. 4: 469-482.https://www.researchgate.net/publication/306521600_Children's_Views_about_Child_Friendly_City_A_Case_Study_from_Izmir
Li, M., Li, J (2017), Analysis of Methods of Allocating Grass Space for the Design of Child-friendly Cities: A Case Study of Changsha, Procedia Engineering, Vol. 198: 790-801.https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1877705817329776
Nam, H., In Nam, S. (2018). Child-friendly city policies in the Republic of Korea, Children and Youth Services Review, Vol. 94: 545-556. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0190740918303402
Nykiforuk, C., Hewes, J., Paula Belon, A., Paradis, D., Gokiert, R., Bisanz, G., Nieuwendyk,B.          (­2018). Evaluating child-friendly spaces: insights from a participatory mixed methods study of a municipality’s free-play preschool and space, Cities & Health, Vol.3, No, 1-2:169-183.https://doi.org/10.1080/23748834.2018.1548894
Permanasari, E., Mochtar, S., Purisari, R. (2019). Political Representation In Urban Public Space In Jakarta Child-Friendly Public Space (Ruang Publik Terpadu Ramah Anak – RPTRA). International Journal of Built Environment and Sustainability. IJBES, Vol. 6, No. 2: 39-49.https://www.researchgate.net/publication/332833125_Political_Representation_In_Urban_Public_Space_In_Jakarta_Child-Friendly_Public_Space_Ruang_ Publik_ Terpadu_Ramah_Anak_-_RPTRA
Riggio, E. (2002). Child friendly cities: good governance in the best interests of the child, Environment & Urbanization, Vol. 14, No. 2: 45-58.https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/095624780201400204
Sawsan, S.M. (2017). Integrating youth in city planning: developing a participatory tool toward a child-friendly vision of eastern wastani-saida, Alexandria Engineering Journal, Vol.57, No.2: 897-909.https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1110016817300261
UNICEF.  (2017). Child friendly cities andcommunities initiative, toolkit for national committees.https://s25924.pcdn.co/wp-content/uploads/ 2018/03/ CFCI_TOOLKIT_24.02.17.pdf
UNICEF. (2004). Building Child Friendly Cities a Framework for Action, 1-24.https://www.unicef-irc.org/publications/416-building-child-friendly-cities-a-framework-for-action.html
Woolcock, G. and Steele, W. (2008). Towards the development of an indicatorsframework for a child friendly community: literature review, Urban Research Program for the NSW Commission for Children and Young People, GriffithUniversity, March, 1-48.http://bytdevelopment.com/childfriendlycities/wp-content/uploads/2017/11/Child-friendly-Community-Indicators-a-Literature-Review_ 2008 .pdf