تحلیل ساختاری موقعیت جغرافیایی ساختگاه سد کهیر به‌منظور مطالعۀ معضلات احتمالی احداث سد در منطقه (جنوب‌شرق ایران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه مهندسی معدن، دانشگاه سیستان و بلوچستان، دانشکده صنعت و معدن خاش

2 کارشناسی ارشد تکتونیک، دانشگاه آزاد اسلامی، گروه زمین شناسی، تهران، ایران

3 استاد تکتونیک، دانشگاه آزاد اسلامی، گروه زمین شناسی، تهران، ایران

10.22111/gaij.2020.5737

چکیده

سد کهیر واقع در استان سیستان و بلوچستان و محدودۀ جغرافیایی "38/ َ25 عرض شمالی و "09/ َ60 طول شرقی و در 110 کیلومتری غرب شهر چابهار قرار دارد. منطقۀ مورد مطالعه عمدتاً از نهشته‌های تخریبی تشکیل شده‌است و گوناگونی سنگ‌های واحدهای موجود در آن اندک و محدود به شیل، مارن، ماسه‌سنگ و کنگلومرا است. وجود نهشته‌های تخریبی در منطقه باعث ایجاد معضلاتی برای احداث سد خواهد بود. هدف از انجام این پژوهش، بررسی پایداری شیب و امکان فرار آب از تکیه‌گاه‌‌های سد کهیر است. پس از مطالعه و برداشت صحرایی و پردازش داده‌‌ها توسط مجموعه نرم‌افزارهای مکانیک سنگ، نتایج حاضر به‌دست آمده‌است. مطالعات انجام‌شده نشان می‌‌دهد که تکیه‌گاه‌‌های سد ازلحاظ پتانسیل وقوع ریزش اعم‌از گسیختگی صفحه‌‌ای و گوه‌‌ای پایدار است. در این مطالعه گسل‌‌های محدوده ازلحاظ امکان فرار آب نیز مورد بررسی قرار گرفت و نتایج بررسی نشان داد که که روند غالب این گسل‌‌ها موازی با محور سد است؛ به‌همین‌دلیل گسل‌‌های منطقه از‌لحاظ امکان فرار آب منطقه‌‌ای ایمن محسوب می‌‌شوند. بررسی درزها در تکیه‌گاه راست نشان داد که این درزها به‌صورت عمود بر محور سد قرار می‌‌گیرند و این مورد بیان‌کنندۀ پتانسیل امکان فرار آب از درزهای تکیه‌گاه راست است. با بررسی ویژگی‌‌های ناپیوستگی‌‌های (پرشدگی) منطقه مشخص شد که در تکیه‌گاه راست امکان فرار آب پایین خواهد بود. درز‌‌های تکیه‌گاه چپ نیز شرایطی مشابه با تکیه‌گاه راست دارند. به‌طور‌کلی امکان فرار آب در محدودۀ مورد مطالعه پایین است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Structural Analysis Of The Geographical Location Of Kahir Dam Site In Order To Study The Possible Problems Of Dam Construction In The Region (Southeast Of Iran)

نویسندگان [English]

  • Mohsen Jami 1
  • Ali reza Docheshmeh Gorgij 1
  • Hosein Riyahi 2
  • Mohsen Poor Kermani 3
چکیده [English]

Kahir Dam is located in Sistan and Baluchestan province and has a geographical area of 25o 38" north latitude" and 60o 09" east longitude and also 110 km west of Chabahar city." The study area is mainly composed of clastic sediments and various rock units within that limited the shale, marl, sandstone and conglomerate. There clastic deposits in the area will cause problems for the dam. The aim of this study was to evaluate slope stability and the possibility of escape of water from the base of the dam Kahir. After studying and surveying and data processing software by a series Rock Science results have been obtained. Studies show that the dam's supports are stable in terms of potential for collapse, both plate fault and wedge rupture. In this study, faults in the dam area were also examined in terms of the possibility of water leakage and the results of the study showed that the predominant trend of these faults is parallel to the dam axis,So regional fault zone in terms of the possibility of escape of water are safe. Examination of the Joints in the right abutment showed that these Joints are perpendicular to the axis of the dam, indicating the potential for water to escape from the right abutment joints. Examining the characteristics of the discontinuities (fillings) of the area, it was determined that in the right abutment, the possibility of water escape will be low. Left-leaning Joints have similar conditions to right-handers. In general, the possibility of water escaping in the study area is low.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Fault
  • Urticaria Dam
  • Slope Stability
  • Water escape

مراجع

ادارۀ هواشناسی چابهار. (1399). خلاصۀ آمار استان سیستان و بلوچستان.
 https://sbmet.ir
آقانباتی، علی. (1383). زمین‌شناسی ایران. سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور.
http://s2.picofile.com/file/7215614294/Geology_of_Iran.pdf.html
خلج امیرحسینی، یوسف. (1389). بررسی فرار آب از مخازن سدها (مطالعۀ موردی: ساختگاه سد سلمان فارسی). نخستین همایش منطقه‌ای آب. کرمانشاه، دانشگاه صنعتی کرمانشاه.
https://www.civilica.com/Paper-INCWR01-INCWR01_202.html
درویش‌زاده، علی. (1370). زمین‌شناسی ایران: : چینه‌شناسی، تکتونیک، دگرگونی و ماگماتیسم. انتشارات امیرکبیر، تهران.
https://www.gisoom.com/book/11184894
 ستوده، مهدیه؛ رهنماراد، جعفر. (1395). بررسی فرار آب از پشت سد سارادان ایرانشهر، کنفرانس ملی دیده‌بانی آیندۀ زمین با محوریت آب و هوا، کشاورزی و محیط زیست. شیراز، مرکز توسعه آموزش‌های نوین ایران (متانا)، (1395).
https://www.civilica.com/Paper-HSEESAE01-HSEESAE01_040.html
 شرکت سهامی آب منطقه‌ای سیستان و بلوچستان، مهندسین مشاور پژوهاب- آبفن، مطالعات مرحلۀ دوم سد کهیر، گزارش زمین‌شناسی مهندسی و مکانیک سنگ، 1381.
 abfan.ir
 شرکت سهامی آب منطقه‌ای سیستان و بلوچستان، مهندسین مشاور پژوهاب- آبفن، مطالعات مرحلۀ دوم سد کهیر، گزارش لرزه‌خیزی- لرزه‌زمین ساخت و تحلیل خطر زمین‌لرزه و برآورد پارامترهای طراحی لرزه‌‌ای دینامیکی سد، مهر 1381، 160 ص.
 abfan.ir
شرکت سهامی آب منطقه‌ای سیستان و بلوچستان، مهندسین مشاور پژوهاب- آبفن، مطالعات ساختاری و نوزمین‌ساختی در محدودۀ ساختگاه سد کهیر، اردیبهشت 1391، 50 ص.
abfan.ir
شریعت جعفری، محسن. (1375). زمین‌لغزش (مبانی و اصول پایدار شیب‌های طبیعی). انتشارات سازه. 218 ص.
http://www.lib.ir/book/70591879/زمین-لغزش-مبانی-و-اصول-پایداری-شیبهای-طبی/
میر زینلی یزدی، سید حسین؛ پورکرمانی، محسن؛ کارخیران، اعظم. (1385). تحلیل پایداری معدن سنگ آهن سه چاهون، مجلۀ ﻋﻠﻮم ﭘﺎﻳﻪ داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﻲ. دورۀ 16، ﺷﻤﺎرۀ 61، ص 63-74.             https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=63526
عالی انوری، علی؛ سلطانی محمدی، سعید؛ میری، مریم. (1398). برآورد فرار آب از پی و تکیه‌گاه‌های سد آزاد کردستان با استفاده از روش زمین‌آماری شاخص چندگانه و مقایسۀ آن با مقادیر واقعی، فصلنامۀ علمی- پژوهشی علوم زمین. 28 (111)، 195-202.
http://www.gsjournal.ir/article_88038_8823.html
کردوانی، موسی؛ حافظی مقدس، ناصر؛ رمضانی اومالی، رمضان. (1393). ارزیابی پهنه‌های فرار آب از سد استقلال میناب، نشریۀ زمین‌شناسی مهندسی. جلد هشتم، شمارۀ 4.         . https://jeg.khu.ac.ir/article-1-1712-fa.pdf
مارشاک، هیندا؛ میترا، گوتام. (1381). روش‌های اساسی زمین‌شناسی ساختمانی. ترجمه محسن پور‌کرمانی و حسین معتمدی. انتشارات دانشگاه شهید بهشتی. 503 ص.
https://www.adinehbook.com/gp/product/9644570510
معماریان، حسین. (1381). زمین‌شناسی مهندسی و ژئوتکنیک. انتشارات دانشگاه تهران. 953 ص.
https://www.adinehbook.com/gp/product/9640340006
مهدیخانی، بهنام؛ مهدیخانی، فرزاد؛ حاجی‌زاده، فرنوش. امکان‌سنجی و تعیین موقعیت احداث سد آب زیرزمینی حاجی قشلاق با استفاده از مطالعات ژئوفیزیکی، کنگرۀ بین‌المللی تخصصی علوم و زمین. انجمن علمی علوم و زمین (3 تا 5 اسفند1394).
https://www.sid.ir/fa/Seminar/ViewPaper.aspx?ID=34971
نبوی، محمدحسن. (1355). دیباچه‌‌ای بر زمین‌شناسی ایران. سازمان زمین‌شناسی کشور. 109ص.
https://lib1.ut.ac.ir:8443/site/catalogue/846697
وتوکوری، ویان اسنان؛ کاتسویاما، کونیهیسا. (1379). درآمدی بر مکانیک سنگ. ترجمه محمد فاروق حسینی، نشر کتاب دانشگاهی. ، 296 ص.
https://www.adinehbook.com/gp/product/9646904106
 
Berberian, M. and King, G.C. P. (1981), Towards a paleogeography and tectonic evaluation of Iran. Canadian Journal of Earth Sciences, volume 18, number2. PP .210- 265.
https://www.researchgate.net/publication/237172097_Toward_a_pale_geography_and_tectonic_evolution_of_Iran
Glennie, K. W. clarke, M. W. H. boeuf, M. G. A. pillar, W. F. H. and reinhardt, B. M. (1990), Intrrelationship of Makran – Oman Mountains belt of convergence. From Robertson, Searle and Ries, A.c. (eds). The Geology and Tectonics of Oman Region. Geological society, London, Special publication. No. 49, pp. 773-786.
https://sp.lyellcollection.org/content/49/1/773?ck=nck
Snead, R.E. (1970), Physical geography of the Makran coastal plain of Iran. final report., U.S. off. Nav. Res., Geogr. Programs. 715p.
https://www.semanticscholar.org/paper/Physical-Geography-of-the-Makran-Coastal-Plain-of-Falcon-Snead/256f70b4fa2f2674ed5f34b4e2adc6ee7e78c048
King, G. C. P. bilhaam, R. G. campbell, J. W. mckenzie. D. P., niazi, M. (1975), Detection of elastic strainfields caused by fault creep events in Iran. NATURE., G. B., D. A. VOL.253, N 5491; PP. 420- 423.             . https://www.nature.com/articles/253420a0
Farhoudi, G., karig, D.E. (1977), Mkran of Iran and Pakistan as an active arc system. Geology, 5(11), PP. 664-668.
https://pubs.geoscienceworld.org/gsa/geology/article-abstract/5/11/664/198712/Makran-of-Iran-and-Pakistan-as-an-active-arc?redirectedFrom=PDF
جغرافیا و آمایش شهری منطقه‌ای
دوره 10، شماره 36
پاییز 1399
صفحه 125-142

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 11 آبان 1399
  • تاریخ پذیرش: 11 آبان 1399

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار