تحلیل تطبیقی جغرافیای رسانه از تأثیر برنامه‌های تلویزیون شبکۀ دو سیما با موضوع سبک زندگی بر تاب‌آوری اجتماعی مناطق 1، 12 و 20 کلان‌شهر تهران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای گروه جغرافیا ، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد ،ایران

2 استادیارگروه جغرافیا ،واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد ،ایران

3 دانشیارگروه جغرافیا ،واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد ،ایران

چکیده

به‌منظور تحلیل مناسب از تأثیرات فرهنگی و جغرافیایی رسانه‌ها، استفاده از نتایج مؤلفه‌های تاب‌آوری اجتماعی، رهیافتی کلیدی است. در این راستا، مطالعۀ حاضر تلاش کرده است تا با هدف کاربردی و روش «توصیفی-تحلیلی» به تحلیل تطبیقی اثرگذاری برنامه‌های تلویزیون بر تحقق مؤلفه‌های تاب‌آوری اجتماعی در مناطق 1، 12 و 20 کلان‌شهر تهران بپردازد. با روش پیمایشی و ابزار پرسشنامه، نظرات 384 شهروند بر حسب فرمول کوکران به روش نمونه‌گیری طبقه‌بندی‌شده، گردآوری شد. نتایج نشان می‌دهد که کیفیت تحقق و برخورداری از مؤلفه‌های تاب‌آوری اجتماعی در سه منطقۀ مورد مطالعه براساس آنالیز واریانس چندمتغیره متفاوت است. همچنین تحلیل اولویت برنامه‌ریزی برای تحقق‌بخشی به مؤلفه‌های تاب‌آوری در سه منطقۀ یادشده براساس مدل تاپسیس فازی نشان می‌دهد که شاخص اعتماد عمومی در منطقۀ 1 به‌عنوان منطقه مرفه شهری، شاخص مشارکت غیررسمی در منطقۀ 12 به‌عنوان منطقۀ متوسط شهری و شاخص حس تعلق مکانی در منطقۀ 20 به‌عنوان منطقۀ فرودست از اولویت بیشتری برای برنامه‌ریزی در راستای ارتقای تاب‌آوری اجتماعی برخوردارند. و راهبرد رسانه‌ای تلویزیون و شبکۀ دو سیما و در جغرافیای رسانه‌ای هدف، می‌تواند در راستای ارتقای اعتماد عمومی شهروندان و افزایش همبستگی اجتماعی، ارتقای شاخص مشارکت غیررسمی ازطریق همیاری و همراهی در تشکل‌های اجتماعی مناطق شهری و بهبود حس تعلق مکانی در مناطق فرودست برای ایجاد حس انگیزه و تعلق و هویت‌مندی اجتماعی قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparative Analysis of Media Geography on the Impact of Channel 2 TV Programs on Lifestyle on Social resilience in Districts 1, 12 and 20 of Tehran Metropolis

نویسندگان [English]

  • Afshin Montazerolghaem 1
  • Mehri Azani 2
  • Ahmad Khademolhoseini 3
  • Amir Gandomkar 3
1
2
3
چکیده [English]

In order to properly analyze the cultural and geographical effects of the media, using the results of the components of social resilience is a key approach. In this regard, the present study aims to analyze the impact of TV programs on realization of components of social resilience in Districts1,12 and 20 of Tehran Metropolis. This study is an applied and "descriptive-analytical" study.  The survey method and questionnaire were used to collect the opinions of 384 citizens according to Cochran's formula using classified sampling method. The results suggest that the quality of realization and use of social resilience components in the three study districts is different based on multivariate analysis of variance. Also, the analysis of the planning priority for the realization of the components of resilience in the three mentioned districts based on the fuzzy TOPSIS model suggests that the public trust index in district 1 as an affluent urban region, the informal participation index in district 12 as an urban middle-class region and the index of sense of place belonging in district 20 as a lower-class region have a higher priority for planning to promote social resilience. The media strategy of television and channel 2and the geography of target media can promote public trust, increase social solidarity and promote informal participation index via cooperation in social organizations in urban areas and improve the sense of place belonging  in the lower-class areas to create a sense motivation, belonging and social identity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social resilience
  • comparative analysis
  • public trust
  • sense of place belonging
  • Tehran metropolis
اسکندری نوده، محمد؛ قلی‌پور، یاسر؛ فلاح حیدری، فاطمه؛ احمدپور، ایوب، (1398). شناسایی ابعاد تاب‌آوری و تأثیر آن بر پایداری شهری (مطالعۀ موردی: شهر رشت)، فصلنامۀ جغرافیا و پایداری محیط، صاحب امتیاز: دانشکاه رازی دورۀ نهم، شمارۀ 3، صص ۶۳-۷۷.https://dx.doi.org/10.22126/ges.2019.3436.1913
بسطامی‌نیا امیر؛ رضایی محمدرضا؛ سرایی محمدحسین، (1397)، تبیین و تحلیل تاب‌آوری اجتماعی برای مقابله با سوانح طبیعی، فصلنامۀ دانش پیشگیری و مدیریت بحران، صاحب امتیاز: مدیریت بحران شهر تهران، دوره هفتم، شماره 4 ، صص ۲۰۹-۲۲۴.http://dpmk.ir/article-1-201-fa.html
پرتوی، پروین؛ بهزادفر، مصطفی؛ شیرانی، زهرا، (1395)، طراحی شهری و تاب‌آوری اجتماعی؛ بررسی موردی: محلۀ جلفا اصفهان، نشریۀ نامۀ معماری و شهرسازی، صاحب امتیاز: دانشگاه هنر دوره هفدهم، شماره 44، صص ۹۹-۱۱۶.http://aup.journal.art.ac.ir
پیران، پرویز؛ اسدی، سعیده؛ دادگر، نیکو. (۱۳۹۶)، بررسی نقش تاب‌آوری اجتماعی در موفقیت فرایند بازسازی (مطالعۀ موردی: جوامع روستایی درب آستانه و باباپشمان پس از زلزلۀ سال ۱۳۸۵ دشت سیلاخور، استان لرستان)، فصلنامۀ مسکن و محیط روستا، صاحب امتیاز: پژوهشکده سوانح طبیعی، دوره بیستم،شماره 99، صص ۸۷-۱۰۰.http://jhre.ir/article-1-1140-fa.html
سایت درگاه ملی مرکز آمار ایران. (1400)، نتایج طرح آمارگیری قیمت مسکن و اجاره و قدرت خرید شهروندان در شهرهای منتخب از 1388 تا1400، صاحب امتیاز: مرکز آمار ایران.  www.amar.org
صالحی، اسماعیل؛ آقابابایی، محمدتقی؛ سرمدی، هاجر؛ فرزادبهتاش، محمدرضا. (1390). بررسی میزان تاب‌آوری محیطی با استفاده از مدل شبکۀ علیت، مجلۀ محیط‌شناسی، صاحب امتیاز: دانشگاه تهران، دوره سی و هفتم شماره 59، صص 99-112.https://dorl.net/dor/20.1001.1.10258620.1390.37.59.10.2
عباسی گوجانی، داود؛ خادم‌الحسینی، احمد؛ مدیری، مهدی؛ صابری، حمید؛ گندمکار، امیر. (1398). تحلیل پیشران‌های تبیین‌کنندۀ تاب‌آوری شهری در کلان‌شهر مشهد. فصلنامۀ جغرافیای اجتماعی شهری، صاحب امتیاز: دانشگاه شهید باهنر، دورۀ ششم، شمارۀ 1، صص 109-122.https://dx.doi.org/10.22103/JUSG.2019.1981
رحیمی، محسن؛ کارگر، بهمن. (1399)، تبیین الگوی تاب‌آوری اجتماعی در سکونتگاه‌های غیررسمی با تأکید بر کیفیت زندگی نمونۀ موردی محلۀ خط ۴ حصار کرج، فصلنامۀ جغرافیا (برنامه‌ریزی منطقه‌ای)، صاحب امتیاز: موسسه آموزش عالی قشم، دوره یازدهم، شمارۀ ۱، صص ۷۵-91.http://www.jgeoqeshm.ir/article_125216.html
روستا، مجتبی؛ ابراهیم‌زاده، عیسی؛ ایستگلدی، مصطفی. (1397). ارزیابی میزان تاب‌آوری اجتماعی شهری، موردشناسی: شهر زاهدان، نشریۀ پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، صاحب امتیاز: دانشگاه آزاد اسلامی مرو دشت­دوره­نهم ،شمارۀ 32، صص 1-14.https://dorl.net/dor/20.1001.1.22285229.1397.9.32.1.8
حاتمی‌نژاد، حسین؛ پوراحمد، احمد؛ زبردست، کوشیار. (1399). سنجش میزان تاب‌آوری اجتماعی در منطقۀ ۹ کلان‌شهر تهران، فصلنامۀ مسکن و محیط روستا، صاحب امتیاز: پژوهشکده سوانح طبیعی، دورۀ سی‌ونهم، شمارۀ ۱۷۱، صص ۴۹-۶۰.http://jhre.ir/article-1-2051-fa.html
خرازی، محبوبه؛ مجیدی قهرودی، نسیم؛ کاوه‌ئی، بهروز. (1400). نقش کلان‌شهر تهران در بهینه‌سازی دیپلماسی ارتباطی فرهنگی، فصلنامۀ مطالعات فرهنگی و ارتباطات، صاحب امتیاز:انجمن مطالعات فرهنگی و ارتباطات، دوره هفدهم شماره63، صص 17-63.https://dx.doi.org/10.22034/jcsc.2021.244437
فرزاد بهتاش، محمدرضا؛ کی‌نژاد،محمدعلی؛ پیربابایی، محمدتقی؛ علی عسگری. (1392). ارزیابی و تحلیل ابعاد و مؤلفه‌های تاب‌آوری کلان‌شهر تبریز، نشریۀ هنرهای زیبا، صاحب امتیاز:  پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران،دوره هفدهم،شمارۀ 3، صص 33-42.https://dx.doi.org/10.22059/jfaup.2013.51316
فرقانی، محمدمهدی؛ مهاجری، ربابه. (1397). رابطۀ بین میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی و تغییر در سبک زندگی جوانان، مطالعات رسانه‌های نوین، صاحب امتیاز: دانشگاه علامه طباطبایی، دوره چهارم شماره 9، ص 39.https://dx.doi.org/10.22054/cs.2018.24690.293
فیروزی، محمدرضا؛ فرزانه، سیف‌الله؛ حیدرآبادی، ابوالقاسم. (1400). بازنگری تلفیقی تحقیقات انجام‌شده در حوزۀ قدرت (رسانه‌ای یا نمادین) و رسانۀ ملی در ایران، فصلنامۀ مطالعات فرهنگی و ارتباطات، صاحب امتیاز: انجمن مطالعات فرهنگی و ارتباطات دوره هفدهم شماره 62، صص 28-49.https://dx.doi.org/10.22034/jcsc.2021.525823.2366
لشکری، احسان؛ احمدی، سید عباس. (1395). تبیین نظری-فلسفی اثرات رسانه‌های گروهی بر فضای جغرافیایی، جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی صاحب امتیاز: دانشگاه اصفهان،دوره27 شماره 4،  صص 44-47.https://dx.doi.org/10.22108/gep.2017.98142
محمدی ده‌چشمه، مصطفی؛ علیزاده، هادی؛ عباسی گوجانی، داود. (1399). تحلیل فضایی شاخص‌های تبیین‌کنندۀ تاب‌آوری در زیرساخت شریانی حمل‌ونقل (مطالعۀ موردی: کلان‌شهر اهواز) فصلنامۀ جغرافیایی پژوهش‌های برنامه‌ریزی شهری، صاحب امتیاز: موسسه جغرافیا دانشگاه تهران ، دوره هشتم ، شمارۀ 2، صص 375-391.https://dx.doi.org/10.22059/jurbangeo.2019.273727.1042
مطهری، زینب‌السادات؛ رفیعیان، مجتبی. (1395). تبیین مدلی به‌منظور ارتقای مدیریت خطر بحران با رویکرد اجتماع‌محور، نمونۀ موردی: یکی از اجتماعات محلی تهران، فصلنامۀ آرمانشهر، صاحب امتیاز: انجمن معماری و شهرسازی دکتر بهزاد فر،دوره نهم، شمارۀ 17، صص 389-401.http://armanshahrjournal.com/article_44644.html
مختاری ملک‌آبادی، رضا؛ منتظرالقائم، افشین؛ جعفری‌فرد، جعفر(1396)،ارزیابی عملکرد رسانه‌ها در جغرافیای فرهنگی خاورمیانه، فصلنامۀ مطالعات جغرافیا، عمران و مدیریت شهری، صاحب امتیاز: مرکز توسعه آموزشهای نوین ایران دورۀ سوم، شمارۀ 1، ص 14.https://civilica.com/doc/685612/
منتظرالقائم، افشین. (1400). مأموریت و رسالت شبکۀ دو، پرتال اطلاع رسانی معاونت سیما، صاحب امتیاز: رسانه ملی ،دوره دوم شماره 8 ، صص1-20.https://iribtv.ir/portal/ViewPage/1410
Adger, W. N. (2000). Social and ecological resilience: are they related? Progress in human geography,PP 347-364.https://doi.org/10.1191%2F030913200701540465
Cutter, S. L. (2016). Resilience to what? Resilience for whom? The Geographical Journal, 182,PP 110-113.https://doi.org/10.1111/geoj.12174
Copeland, S., Comes, T., Bach, S., Nagenborg, M., Schulte, Y., & Doorn, N.(2020). Measuring social resilience: Trade-offs, challenges and opportunities for indicator models in transforming societies, International Journal of Disaster Risk Reduction PP44-99.https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2020.101799
Fernández-Prados, J. S., Lozano-Díaz, A., & Muyor-Rodríguez(2021)  Factors explaining social resilience against COVID-19: the case of Spain. European Societies, 23(sup1), PP111-121.https://doi.org/10.1080/14616696.2020.1818113
Gonzales, P., & Ajami, N. K. (2017). An integrative regional resilience framework for the changing urban water paradigm. Sustainable cities and society, PP128-138.https://isiarticles.com/bundles/Article/pre/pdf/93958.pdf
Jacinto, R., Reis, E., & Ferrão, J. (2020). Indicators for the assessment of social resilience in flood-affected communities–A text mining-based methodology. Science of The Total Environment, 744, 140973.PP114-119.https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2020.140973
Keck, M., & Sakdapolrak, P. (2013). What is social resilience? Lessons learned and ways forward. Erdkunde,PP 5-19.https://www.jstor.org/stable/23595352
Kwok, A. H., Doyle, E. E., Becker, J., Johnston, D., & Paton, D.(2016) What is ‘social resilience’? Perspectives of disaster researchers, emergency management practitioners, and policymakers in New Zealand. International Journal of Disaster Risk Reduction, 19, ,PP 197-211.https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2016.08.013
Lambert, S. J. (2015). Networks of Support for Māori Mental Health: The response and recovery of Tangata Whaiora through the Ōtautahi earthquakes P7.https://researcharchive.lincoln.ac.nz/handle/10182/7529
Mac cann, K., Cuthill, M. and Ross, H., 2012. Six attributes of social resilience. Journal of Environmental Planning and Management, P144.https://doi.org/10.1108/JOCM-10-2019-0305
Maclean, K., Cuthill, M. and Ross, H., 2014. Six attributes of social resilience. Journal of Environmental Planning and Management, 57(1), pp.144-156.http://dx.doi.org/10.1080/09640568.2013.763774
Saja, A. A., Teo, M., Goonetilleke, A., & Ziyath, A. M. (2021). Assessing social resilience in disaster management. International Journal of Disaster Risk Reduction, PP40-97.https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2020.101957
Sharifi, A., & Yamagata, Y. (2016). On the suitability of assessment tools for guiding communities towards disaster resilience. International journal of disaster risk reduction, 18, PP115-124.https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2016.06.006
Van Puijenbroek, P. J. T. M., Beusen, A. H. W., & Bouwman, A. F. (2019). Global nitrogen and phosphorus in urban waste water based on the Shared Socio-economic pathways. Journal of environmental management, 231,P446.https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2018.10.048
Zhang, H., Liang, X., Chen, H., & Shi, Q. (2021). Spatio-temporal evolution of the social-ecological landscape resilience and management zoning in the loess hill and gully region of China. Environmental Development, 100616.pp16-99.https://doi.org/10.1016/j.envdev.2021.100616