کاربست آینده‌نگاری در شناسایی پیشران‌های کلیدی مؤثر بر تحقق شهر هوشمند با تأکید بر مدیریت شهری (نمونۀ موردی: شهر اردبیل)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران

2 استادیار گروه جغرافیا برنامهریزی شهری، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران

3 استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

چکیده

در پروژه­های موفق شهرهای هوشمند جهانی، مشارکت دولت و شهروندان در کنار هم، نقشی بی­­بدیل ایفا کرده است. شهر هوشمند، دارای معیارهای متعددی از جمله: زیرساخت­های فیزیکی، زیرساخت­ اقتصاد هوشمند، زندگی هوشمند و حکمرانی هوشمند است. این تحقیق از لحاظ هدف، جزء تحقیقات کاربردی و از نظر ماهیت و روش، جزء تحقیقات توصیفی-تحلیلی است. همچنین، تحقیق حاضر در پی شناسایی پیشران­های کلیدی مؤثر بر تحقق شهر هوشمند با تأکید بر مدیریت شهری با استفاده از آینده­نگاری در شهر اردبیل می­باشد. برای دستیابی به این هدف، در مرحلة اول از پرسش‌نامة دلفی استفاده شده و در مرحلة بعد، با استفاده از جدول ماتریس اثرات متقاطع و نظرات 30 نفر از خبرگان و کارشناسان، متغیرهای مؤثر در مدیریت هوشمند شناسایی و استخراج شده است، در مرحلة آخر نیز با استفاده از نرم­افزار میک­مک، عوامل اصلی و پیشران­های کلیدی شهر هوشمند اردبیل از میان 40 متغیر شناسایی ­شد که چهارده عامل به­عنوان عوامل اصلی و براساس بالاترین امتیازی که کسب کرده بودند به­عنوان پیشران­های اصلی انتخاب شدند. نتیجة به­دست ­آمده نشان ­می­دهد که بین متغیرها ارتباط تنگاتنگی وجود دارد. همچنین نگاه تخصصی به مدیریت شهری و سرمایه‌گذاری و تأکید بر عوامل چهارده­گانة پیشران­های کلیدی، می­تواند مسیر هوشمندی شهری را کوتاه نماید. توجه ویژه در به­کارگیری مدیران متخصص در حوزة شهری و بهبود وضعیت متغیرهای اصلی، در کنار انجام اقدامات زیرساختی در این حوزه در سطح شهر اردبیل می­تواند در طراحی برنامه­های میان­مدت و بلندمدت در جهت اجرایی­کردن مدیریت شهر هوشمند مؤثر باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Use of Foresight in Identifying the key Driving Forces Affecting the Realization of a Smart City with an Emphasis on Urban Management (Case Study: Ardabil City)

نویسندگان [English]

  • Hasan Noruzvand 1
  • Mohammadtaqi Masoumi 2
  • Behnam Bagheri 3
1 Ph.D student in geography and urban planning, Ardabil Branch, Islamic Azad University, Ardabil, Iran.
2 Assistant Professor of Department of Geography and Urban planning, Ardabil Branch, Islamic Azad University, Ardabil, Iran.
3 Assistant Professor of Department of Geography, Payame Noor University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

In the successful projects of global smart cities, the participation of the government and citizens together has played an irreplaceable role. The smart city has several criteria including: physical infrastructure, smart economic infrastructure, smart life and smart governance. This research is a part of applied research in terms of its purpose and a part of descriptive-analytical research in terms of its nature and method, as well as the present research in order to identify the key drivers effective on the realization of a smart city with an emphasis on urban management using foresight in the city of Ardabil. be In order to achieve this goal, in the first stage, Delphi questionnaire was used, and in the next stage, using the cross-effects matrix table and the opinions of 30 experts, effective variables in intelligent management were identified and extracted, in the last stage, using software The main factors and driving factors of intelligent urban management were identified among 40 variables, and fourteen factors were selected as the main driving factors based on the highest score they had earned. The obtained result shows that there is a close relationship between the variables. Also, a specialized look at urban management and investment and emphasis on the fourteen factors of key drivers can shorten the path of urban intelligence. Paying special attention to employing expert managers in the urban area and improving the status of the main variables, along with carrying out infrastructure measures in this area in the city of Ardabil, can be effective in designing mid-term and long-term plans for the implementation of smart city management.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Futures study
  • Ardabil
  • MICMAC
  • Smart City
  • Urban Management
احدنژاد، محسن؛ حاضری، صفیه؛ مشکینی، ابوالفضل؛ پیری، عیسی (1397). شناسایی عوامل کلیدی مؤثر بر شکوفایی شهری با رویکرد آینده­نگاری (مطالعة موردی: کلان­شهر تبریز. نشریة پژوهش و برنامه­ریزی شهری، سال 9، شماره 32، صص 30-15.Doi:20.1001.1.22285229.1397.9.32.2.9
احمدی، امان­الله؛ شیخ­الاسلامی، علیرضا؛ جلیلی، محمد (1401). تحلیل ساختاری رشد هوشمند شهری با رویکرد آیند­ه­پژوهی، (مطالعة موردی: شهر الیگودرز)، فصلنامه مطالعات جغرافیایی مناطق کوهستانی، سال سوم، شماره سوم، صص 148-133. Doi:10.52547/gsma.3.3.133
ارباب، پارسا؛ فصیحی، فریبا (1399). هوشمندی در توسعة شهری: تحلیل فرآیند، ویژگی­ها و شاخص­های شهرهای هوشمند اروپا، فصلنامة راهبرد توسعه، سال شانزدهم، شماره 4، 97-67.https://www.noormags.ir/view/fa/magazine/number/123468
اسدی، احمد؛ احدنژاد روشنی، محسن؛ زادولی خواجه، شاهرخ (1402). تدوین الگوی توسعة شهرهوشمند با تأکید بر شاخص­های شهر آموزش­دهنده (مطالعة موردی: شهر قائن)، مجله جغرافیا و توسعة فضای شهری، سال دهم، شماره 3، صص 20-1.https://doi.org/10.22067/jgusd.2022.72739.1109
باقری، بهنام؛ معصومی، محمدتقی؛ نظم­فر، حسین (1402). شناسایی عوامل کلیدی مؤثر بر توسعة منطقه­ای با رویکرد آینده­نگاری (مطالعة موردی: استان اردبیل)، فصلنامه جغرافیا و توسعه، سال بیست ویکم، شماره 72، صص 165-143.Doi:10.22111/gdij.2023.43141.3428
پوراحمد، احمد؛ زیاری، کرامت­اله؛ حاتمی­نژاد، حسین؛ پارساپشاه­آبادی، شهرام (1397). تبیین مفهوم و ویژگی­های شهر هوشمند، مجله علمی- پژوهشی پژوهشکدة هنر، معماری و شهرسازی نظر، سال پانزدهم، شماره 58، صص،26-5.https://www.bagh-sj.com/article_59572.html
حاتمی­نژاد، حسین؛ پوراحمد، احمد؛ نصرتی هشی، مرتضی (1398). آینده­پژوهی در بافت فرسودة شهری (مطالعة موردی: ناحیه یک، منطقه 9 شهر تهران)، فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی، دوره 28، شماره 109، صص 55-38.https://doi.org/10.22131/sepehr.2019.35637
حسینی، سید احمد؛ لعلی‌نیت، ایلیا؛ حیدری­نیا، سعید (1398). تبیین الگوی مدیریت هوشمند شهری، راهکارهای نوین برای بهبود حکمرانی شهری، پژوهش­های جغرافیایی برنامه­ریزی شهری، دوره 7، شماره 4، صص 743-726.Doi:10.22059/jurbangeo.2019.276474.1064
حیدری، سعید؛ حکاک، محمد؛ سپهوند، رضا؛ نظری­پور، امیرهوشنگ (1401). مدل ساختاری شهر هوشمند با رویکرد تطبیقی و منطق شهروندی، ماهنامه علمی جامعه­شناسی سیاسی ایران، سال پنجم، شماره یازدهم، صص 7622-7608.https://jou.spsiran.ir/article_157287.html
رجبی جورشری، مجید؛ امیرعضدی، طوبی؛ سرور، رحیم؛ نوکلی­نیا، جمیله (1402). ارزیابی تحقق شهر هوشمند با تأکید بر رویکرد کیفیت زندگی شهری (مورد مطالعه: منطقه 2 شهر تهران)، نشریة تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی, سال بیست و سوم، شماره 70، صص 504-488.Doi:10.61186/jgs.23.70.487
روستایی، شهریور؛ پورمحمدی، محمد؛ قنبری، حکیمه (1397). تئوری شهر هوشمند و ارزیابی مؤلفه­های زیرساختی آن در مدیریت شهری، (موردشناسی: شهرداری تبریز)، جغرافیا و آمایش شهری-منطقه­ای، سال هشتم، شماره 26، صص216-198.Doi:10.22111/gaij.2018.3634
زالی، نادر؛ پورسهراب، آناهید (1396). آینده­نگاری توسعة منطقه­ای با رویکرد تلفیقی سناریونویسی و مدل تحلیل SWOT (مطالعة موردی: استان گیلان)، فصلنامة برنامه­ریزی و آمایش فضا، دوره بیست و یکم، ‌شماره 3، صص 220-190.https://hsmsp.modares.ac.ir/article-21-12149-fa.html
زحمتکش، ابراهیم؛ ابراهیم­زاده، عیسی؛ زالی، نادر (1399). بررسی عوامل مؤثر بر فقدان رویکرد آینده­پژوهی در فرآیند نظام برنامه­ریزی منطقه­ای (مطالعة موردی: استان­های ساحلی شمال ایران)، مطالعات ساختار و کارکرد شهری، سال چهارم، شماره بیست­وپنجم، صص155-135. Doi:10.22080/usfs.2020.18344.1946
زوارزاده مقدم، فرید؛ بصیری، مصطفی؛ ثقفی اصل، آرش (1403). سنجش پذبرش شهر هوشمند آموزش­دهنده اردبیل، اقتصاد و برنامه­ریزی شهری، 167-152.Doi:10.22034/uep.2024.461328.1500
علی­اکبری، اسماعیل؛ پوراحمد، احمد؛ جلال­آبادی، لیلا (1397). شناسایی پیشران­ها بر وضعیت آیندة گردشگری پایدار شهر کرمان با رویکرد آینده­پژوهی، فصلنامة علمی- پژوهشی گردشگری و توسعه، سال هفتم، شماره اول، صص 178-156.https://www.itsairanj.ir/article_63617.html
غفاری گیلانده، عطا؛ ده ده زاده گیلانی، پروین(1397). تحلیل توسعه کالبدی – فضایی شهر اردبیل با تاکید بر شاخص­های رشد هوشمند شهری، فصلنامه علمی-پژوهشی جغرافیا(برنامه­ریزی منطقه­ای)، سال نهم، شماره 1، 691-675.https://www.jgeoqeshm.ir/article_190258.html
قریشی، غزاله­سادات؛ پارسی، حمیدرضا؛ نوریان، فرشاد (1399). تحلیلی بر قلمرو نظری شهر هوشمند تاب­آور و تدوین چهارچوب کاربست آن، نشریة هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی­، دوره 25، شماره 4، صص 69-55.Doi:10.22059/jfaup.2021.329235.672671
لطفی، صدیقه؛ محمدی کاظم آبادی، لیلا (1400). شناسایی و تحلیل موثر بر تحول مدیریت شهری با رویکرد سناریو مبنا(مطالعه موردی: شهر اراک)، دو فصلنامه توسعه پایدار محیط جغرافیایی، سال سوم، شماره پنجم، 105-87.Doi:10.52547/sdge.3.5.87
محمدی، جلیل؛ محمدی، علیرضا؛ غفاری گیلانده، عطا؛ یزدانی، محمدحسن (1400). سنجش تأثیرپذیری شهر از نماگرهای شهر هوشمند (مطالعة موردی: شهر زنجان)، پژوهش­های جغرافیای انسانی، دوره 53، شماره 2، صص 543-521.Doi:10.22059/jhgr.2020.287972.1008000
مصدق، نسرین؛ نظم­فر، حسین؛ نوروزی­ثانی، پرویز (1399). امکان­سنجی تحقق­پذیری شهر هوشمند در اردبیل براساس شاخص­های رشد هوشمند، فصلنامه علمی- پژوهشی برنامه­ریزی منطقه­ای، دوره دهم، شماره 4، صص794-778.Doi:20.1001.1.22286462.1399.10.40.2.1
موسوی حسنی، سیدمصطفی (1401). نظریه­های شهر هوشمند، جغرافیا و روابط انسانی، دوره 5، شماره 1، صص 20-1.Doi:20.1001.1.26453851.1401.5.2.1.2
موغلی، مرضیه (1402). عوامل مؤثر بر پیاده­سازی مدیریت شهری هوشمند (مطالعة موردی: شهر شیراز)، مجلة مهندسی جغرافیایی سرزمین، دوره 7، شماره 2، صص 416-407.Doi:20.1001.1.25381490.1402.7.2.9.5
هایل­مقدم، کیان؛ نوری­کرمانی، علی (1398). بررسی نقش مدیریت شهری در هوشمندسازی شهر، (مطالعة موردی: منطقه 5 شهرداری تهران)، مجلة علوم جغرافیایی، دوره 15، شماره 30، صص138-127.https://sanad.iau.ir/journal/geographic/Article/679994?jid=679994
یاری­حصار، ارسطو؛ محمدی، چنور (1402). سنجش و اولویت­بندی مناطق پنج­گانة شهر اردبیل براساس شاخص­های شهر خلاق، مجلة جغرافیا و روابط انسانی، دوره 6، شماره 3، صص 303-248.Doi:10.22034/gahr.2023.394770.1863
 
 
Arulkumar, V., Kavin, F., Arulkumar, D., Bharathiraja, N. (2025). IoT Sensor Data Retrieval and Analysis in Cloud Environments for Enhanced Power Management, Journal of Advanced Research in Applied Sciences and Engineering Technology, Vol 45, (2),  PP. 202-213.https://doi.org/10.37934/araset.38.1.7788
Orchi, H., Diallo, A.B., Elbiaze, H., Sabir, E., Sadik, M. (2024). A Contemporary Survey on Multisource Information Fusion for Smart Sustainable Cities: Emerging Trends and Persistent Challenges, Vol 114, Article number 102667.https://doi.org/10.1016/j.inffus.2024.102667
Wahida, F., Chamikara, M.A.P., Khalil, I., Atiquzzaman, M. (2024). An Adversarial Machine Learning Based Approach for Privacy Preserving Face Recognition in Distributed Smart City Surveillance, Vol 254, Article number 110798.https://doi.org/10.1016/j.comnet.2024.110798
Secinaro, S., Brescia, V., Calandra, D., Biancone, P.(2021). Towards a hybrid model for the management of smart city initiatives, Cities, Vol116, 103278.  https://doi.org/10.1016/j.cities.2021.103278
Heidari, A., Navimipour, N. J., Unal, M. (2023). Applications of ML/DL in the management of smart cities and societies based on new trends in information technologies: A systematic literature review, Sustainable Cities and Society,Vol 85, 104089. https://doi.org/10.1016/j.scs.2022.104089                                                                                            
Zavarzadeh Moghadam, F., Basiri, M., Saghafi Asl, A. (2024). Teaching Smart City Acceptance Measurement Ardabil. Urban Economics and Planning, Vol 5,(2), 152-167.10.22034/uep.2024.461328.1500