نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مریم عزتی ¹
• دکتر مریم آق آتابای ²

¹ کارشناسی ارشد تکتونیک دانشکده علوم دانشگاه گلستان

² استادیار دانشکدهی علوم دانشگاه گلستان

چکیده

با شناسایی اثر فعالیت‌های تکتونیکی بر روی سیستم‌های رودخانه‌ای، به ارزش رودخانه‌ها در مطالعة فعالیت‌های تکتونیکی پی­برده شده‌است. مطالعة کانال‌های رودخانه‌ای و نهشته‌های جا‌به‌جا شدة آن‌ها بوسیلة گسلش زمان زمین‌لرزه، مقدار جابجایی توسط گسل، به همراه اطلاعات ویژه که در ارزیابی خطرات، زلزلة آینده را آشکار می‌کند. منطقة مورد مطالعه در کپه‌داغ مرکزی (خراسان شمالی) و شمال غربی بجنورد قرار دارد. گسل‌های کپه‌داغ، عامل رویداد زمین‌لرزه‌های بزرگ تاریخی بوده‌اند و نشان‌دهندۀ خطر لرزه‌خیزی در منطقۀ پرجمعیت شمال شرق ایران می‌باشند. در این پژوهش برای بررسی مورفوتکتونیکی حوضۀ سولوکلو، برخی از شاخص‌های ژئومورفیک شامل فاکتور عدم تقارن حوضۀ زهکشی (AF)، فاکتور تقارن توپوگرافی معکوس (T)، طول- شیب رودخانه (SL)، منحنی هیپسومتری (Hc) و انتگرال هیپسومتری (Hi) محاسبه گردید. شکستگی‌های منطقۀ مورد مطالعه با استفاده از باندهای سبز، قرمز و مادون قرمز نزدیک مربوط به تصویر Aster استخراج گردید. هدف از این پژوهش شناسایی مناطق فعال تکتونیکی و پرخطر لرزه‌ای با استفاده از شاخص‌های ژئومورفولوژیکی می‌باشد. محاسبۀ شاخص‌های مختلف نشان‌دهندۀ فعالیت تکتونیکی در منطقۀ مورد مطالعه می‌باشد، کمترین فعالیت مربوط به قسمت شمالی و بیشترین فعالیت مربوط به قسمت جنوبی حوضۀ سولوکلو است. محاسبۀ شاخص‌های مختلف، نشان می‌دهد که مناسب‌ترین مکان برای ساختمان سازی و توسعۀ شهری، قسمت بالایی حوضه و نامناسب‌ترین منطقه برای شهر سازی قسمت انتهایی حوضه می‌باشد

کلیدواژه‌ها

• مورفوتکتونیک
• حوضۀ زهکشی
• شاخص‌های ژئومورفیک
• خراسان شمالی

عنوان مقاله [English]

Morph Tectonic Interpretation of Soluklu Basin (Northern Khorasan) Using Geomorphic Indices

نویسندگان [English]

• Maryam. Ezati ¹
• Dr. Maryam. Agh Atabai ²

چکیده [English]

By  recognizing the tectonic effects  on fluvial systems , the value and importance of rivers in the study of tech tonic activities were recognized. The Study of stream channels and their displaced deposits by faulting at earthquake time, indicates the amount of displacement and also gives special information about the evaluation of earth quake hazards in the future. The study area is located in the central Kopeh Dagh (Northern Khorasan) and NW Bojnurd. Kopeh Daghs faults are responsible for major destructive earthquakes in the 19th and 20th centuries and represent an important seismic hazard for this populous region of NE Iran. In this study, In order to study the morphotectonic of  Soluklu basin, some of Geomorphic indices including drainage basin asymmetry factor index (AF) and stream length-gradient index, transverse topographic system (T), (SL), hypsometric curve (Hc) and hypsometric integral (Hi) were calculated.Fractures of the study area are extracted by using green, red and near infra red band of Aster image. Aim of this research is identifying tectonic activity and high hazarding areas using geomorphic indices. Calculating various indexes shows that tectonic activity in the study area is high, least amount of tectonic activity is related to the north side and the highest amount of tectonic activity is related to south side of Soluklu basin. Calculating various indexes shows that appropriate place for build and urban development is  the upstream  part and the most inappropriate area for build and urbanization is the downstream part.

کلیدواژه‌ها [English]

• Morphotectonic
• Drainage basin
• Geomorphic index
• Northern Khorasan