نوع مقاله: مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه بیرجند
2 استادیار گروه شهرسازی، دانشگاه بجنورد
3 کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه بیرجند
چکیده
با رشد جهانی‌شدن و تغییرات سریع در فضای جهانی، موضوع رقابت‌پذیری منطقهای از اهمیت فزاینده‌ای برای شتاب‌بخشیدن به توسعة منطقهای برخوردار شده است. پژوهش حاضر با درک این موقعیت، در جست‌و‌جوی پاسخ به بعضی سؤالات اساسی است تا از طریق آن‌ها مؤلفه‌های مؤثر بر رقابت‌پذیری منطقهای استان خراسان شمالی سنجیده شود. در این تحقیق عوامل مؤثر بر رقابت‌پذیری منطقهای استان خراسان شمالی در پنج بُعد اجتماعی، نهادی- سیاسی، اقتصادی، گردشگری و کالبدی- زیست‌محیطی بررسی شده است. روش تحقیق در این پژوهش بر‌اساس ماهیت، توصیفی و تحلیلی و از‌لحاظِ دستیابی به حقایق، از نوع تحقیقات توصیفی- پیمایشی و از‌لحاظِ هدف کاربردی است. نمونة آماری، کلیة متخصصان حوزة توسعه و رقابت‌پذیری استان خراسان شمالی می‌باشد که این 30 نفر تمام‌شماری شده‌اند. تجزیه‌و‌تحلیل اطلاعات با استفاده از نرم‌افزار spss و آزمون تحلیل عاملی اکتشافی انجام شد. نتایج یافته‌ها نشان می‌دهد که در سطح عامل‌ها، «عامل اقتصادی» و «عامل نهادی –سیاسی» مهمترین عوامل مؤثر در ارتقای رقابت‌پذیری استان هستند. در سطح بعدی عواملی چون «گردشگری» و «اجتماعی» قرار دارند و در‌نهایت عامل «زیست‌محیطی- کالبدی» کمترین تأثیر را در ارتقای رقابت‌پذیری منطقهای استان خراسان شمالی دارند. با توجه به اینکه درگز در استان خراسان رضوی تنها بازارچة مرزی همجوار با استان و تنها پایگاه نزدیک تجارت خارجی استان خراسان شمالی است؛ این رویه باعث پایین‌آمدن شاخص‌های رقابت‌پذیری استان شده است؛ بنابراین، پیشنهاد می‌شود که در سیاست‌گذاری‌‌های توسعة استان، ایجاد بازارچة مرزی، استفاده از انرژی‌های نو و جذب سرمایه‌گذاری خارجی مورد توجه قرار گیرید.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Assessment of Affective Factors on The Regional Competitiveness Towards Sustainable Development (Case study: North Khorasan Province)
نویسندگان [English]
- Dr.Mohammad Eskandari 1
- Dr. Ali Asghar Pilevar 2
- Azadeh Rezaei Nasab 3
چکیده [English]
With the growth of globalization and rapid changes in the global environment, the issue of regional competitiveness is increasingly important to accelerate the development of the region. Bearing this issue in mind, this study tries to search answers to some basic questions, to test affective factors on the competitiveness in North Khorasan province through them. In this study, we investigated the effective factors on the regional competitiveness of North Khorasan province in five aspects including social, institutional, political, economic, and physical-environmental tourism dimensions. The research method based on its nature is an analytical-descriptive study and in terms of achieving the facts is a descriptive-survey research and from the aspect of its aim is an applied study. Subjects of this study were 30 professionals in the field of development and competitiveness of North Khorasan province that all of them were census. Data analysis was performed using SPSS software and exploratory factor analysis. The results show that at the operating level, "economic factors" and "Political and institutional factors" are the most important factors in improving the competitiveness of the province. At the next level, there are factors such as "tourism" and "social". And at the end the "physical and environmental" factors have less impact on improving the regional competitiveness in North Khorasan province. Since only Dargaz is a border market at the vicinity of Khorasan Razavi Province and the only near place for foreign trade in North Khorasan, this procedure lowers the indicators of competitiveness of the province. So it is suggested to pay attention to border markets in this province, new energy resource use, and foreign capital in the development policies of the province.
آقازاده، هاشم، استیری مهرداد و بهاره اصانلو(1383). بررسی مؤلفه‌های مؤثر بر رقابت‌پذیری بنگاه‌ها در ایران فصلنامة پژوهش‌های اقتصادی، شمارة سوم، دانشگاه تربیت مدرس تهران، صص37-58.
پیله ور، علی اصغر.(1392) برنامه ریزی راهبردی در کوچ نشینی خراسان شمالی، مشهد، انتشارات سخن گستر، چاپ اول
ثوند، احمد. (1392). کاربرد آمار و نرم‌افزار SPSS در تحلیل دادهها. تهران: نشر تیسا.
داداش‌پور، هاشم؛ احمدی‌پور، زهرا و ابولفضل معروفی(1394). بررسی و تحلیل نقش خوشه‌های صنعتی بر رقابت‌پذیری منطقهای (نمونة موردی: خوشة صنعتی تجهیزات نفت، گاز و پتروشیمی استان خوزستان).، فصلنامه مدیریت صنعتی دانشکده علوم انسانی دانشگاه ازاد سسندج، سال دهم، شماره31،صص63-72.
داداش‌پور، هاشم؛ ده‌ده‌جانی، مهدی. (1394). شناسایی و اولویت‌بندی عوامل ریشه‌‌ای تأثیرگذار در ارتقای رقابت‌پذیری منطقهای (مورد مطالعه: استان کردستان). فصلنامة برنامه‌ریزی منطقهای، دانشگاه ازاد مرودشت سال پنجم، شمارة 19، صص 42-27.
داداش‌پور،هاشم، احمدی. (1389). رقابت‌پذیری منطقهای به‌مثابة رویکردی نوین درتوسعة منطقهای. راهبرد یاس، مرکز پژوهشی مطالعات راهبردی توسعه ایران(مرات)، شمارة 22، صص 80-51.
داداش‌پور،هاشم، زاهد، یوسفی. (1395). مقایسة تطبیقی جایگاه مناطق کشور بر‌مبنای توسعة دانش‌محور. فصلنامة برنامه‌ریزی منطقهای،دانشگاهازاد مرودشت،سالششم،شمارة 23،صص29-16.
سیدین، سیدسلمان؛ جهانگیری، سمیه. مجموعه مقالات ااولین کنفرانس بین‌المللی حسابداری و مدیریت در هزاره سوم، CD فشرده، دانشگاه فنی و حرفه ای میرزا کوچک صومعه سرا (1393).
شریف‌زادگان، محمدحسین؛ ندایی‌طوسی، سحر. (1394). چارچوب توسعة فضایی رقابت‌پذیری منطقهای در ایران (مورد مطالعه: استان‌‌های 30گانه). نشریة هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، دورة 20، شمارة 3، صص 20-5.
عباسی، محمدرضا؛ رحیمی‌کلور، حسین. (1389). الزامات رقابت‌پذیری در بخش های صنعت و تجارت. راهبرد یاس، مرکز پژوهشی مطالعات راهبردی توسعه ایران(مرات)، شمارة 22، صص 199-178.
کلانتری، خلیل. (1382). پردازش و تحلیل دادهها در تحقیقات اجتماعی و اقتصادی. تهران: نشر شریف.
مؤمنی، منصور؛ فعال‌قیومی، علی. (1386). تحلیل‌های آماری با استفاده از SPSS. تهران: انتشارات کتاب نو.
میراحسنی، منیرالسادات. (1392). بررسی تغییرات شاخص‌های رقابت‌پذیری ایران طی سال‌های گذشته و جایگاه ایران بین کشورهای منطقه و جهان در سال‌های 2013-2012. مجلة اقتصادی،معاونت امور اقتصادی وزارت امور اقتصادی و دارایی شمارة 1 و 2، صص 25-44.
میرزایی، حجت‌الله. (1394). برنامه‌ریزی بر محور رقابت‌پذیری منطقهای برای تحقق اقتصاد مقاومتی. مجله مرکز آموزش و پژوهش‌های توسعه و آینده‌نگری سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان گیلان،شماره 4، صص50-63..
Begg, L. (1998). Cities and competitiveness. South Bank University P15.
Borozan, D. (2008): Regional Competitiveness: Some Conceptual Issues and Policy Imlications. Interdisciplinary Management Research, 4 (May), pp 50-63.
Bristow, G. (2005). everyone’s a ‘winner’: problematizing the discourse of regional competitiveness, Journal of Economic Geography 5, 2005.
Camagni, R. (2002). On the Concept of Territorial Competitiveness: Sound of Misleading?, Journal of Urban Studies, Vol. 39, 2395-2411.
Duff, Andrew. (2009). Understanding city competitiveness, Global strengths.
http://www.ensani.ir/storage/Files/20120504164021-9009-27.pdf.
Huggins, R. (2003). Creating a UK Competitiveness Index: Regional and Local Benchmarking. Regional Studies, 37 (1), pp 89-96.
Huovari, J; Kangasharju, A; Alanen, A. (2000). Regional Competitiveness in Finland, ERSA 40th European Congress, 29th August - 1st September.
Lengyel, I. (2004). the Pyramid Model: Enhancing Regional Competitiveness in Hungary, Acta Oeconomica, Vol. 54 (3).
Man Thomas, W.Y; Chan, K.F. (2002). The Competitiveness of Small and Medium Enterprises:A Conceptualization with Focus on Entrepreneurial Competencies , Journal of Business Venturing 17,pp.123-142.
Porter, Michael. (1990). Competitive Advantage Of Nations, Free Press: New York.
Sharma, Abhishek. (2006). Global City Competitiveness, Off shore Insights Market Report Series, 4, Issue8.
Sinkiene, Jolita. (2007). City Competitiveness: Concept, Factors, Model, University of Technology, Kaunas, p4.
Stimson, R. J; Stough, R. R; Roberts, B. H. (2006). Regional Economic Development: Analysis and Planning Strategy. Canberra: Springer.
The competitiveness of London. (2008). Future challenges from emerging cities, April A Report to the London Chamber of Commerce and Industry.
Thompson, J.L. (2001). Strategic Management, Thomson Learning, fourth edition.
Tirtosuharto, D. (2009). Regional Competitiveness in Indonesia: The Incentives of Fiscal Decentralization on State Efficiency and Economic Growth, Ph.D. Dissertation. George Mason University.
Webster, Douglas; Muller, Larissa. (2000). Urban Competitiveness Assessment in Developing Country Urban Regions: The Road Forward, the World Bank, Washington D. C.
Www. Sydney 2030. Com. Au. (2011). Sustainable Sydney 2030 city of Sydney strategic plan.
Yang, Jian, (2013). “Credit Risk Spillovers among Financial Institutions around the Global Credit Crisis: Firm-Level Evidence,” Management Science, Vol. 59, No. 10, October 2013, pp. 23-29.
