بررسی عوامل مؤثر بر مسئولیت‌پذیری اجتماعی جوانان روستایی (موردشناسی: نواحی روستایی شهرستان اردبیل)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

چکیده

هدف این مقاله، مطالعه و تحلیل عوامل بهبود مسئولیت‌پذیری اجتماعی جوانان روستایی شهرستان اردبیل است. پژوهش پیشِ‌رو با توجه به هدف، از نوع کاربردی و از‌نظر ماهیت و روش، توصیفی-تحلیلی و پیمایشی است. جامعۀ آماری مورد مطالعه در این پژوهش، شامل کل جوانان روستایی شهرستان اردبیل است (49297N=) که از این میان تعداد 382 نفر با استفاده نمونه‌گیری تصادفی ساده و براساس فرمول کوکران به‌عنوان نمونۀ آماری انتخاب شدند. در این تحقیق، روش گرد‌آوری داده‌ها برای پاسخ‌گویی به سؤالات تحقیق، به دو صورت اسنادی (داده‌های ثانویه) و پیمایشی (داده‌های اولیه) و ابزار مورد استفاده در روش پیمایشی پرسش‌نامه و مصاحبه بوده‌است. روایی صوری پرسش‌نامه توسط پانل متخصصان مورد تأیید قرار گرفت. مطالعۀ راهنما در منطقه مشابه جامعۀ آماری با تعداد 30 پرسش‌نامه صورت گرفت و با داده‌های کسب‌شده و استفاده از فرمول ویژۀ آلفای کرونباخ در نرم‌افزار SPSS، پایایی بخش‌های مختلف پرسش‌نامه تحقیق 81 /0 الی 89/0 به‌دست آمد. برای تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها از مدل تحلیل عاملی استفاده شد. نتایج تکنیک تحلیل عاملی نشان داد، مهم‌ترین عوامل بهبود مسئولیت‌پذیری اجتماعی در منطقۀ مورد مطالعه، شامل چهار مؤلفۀ «تقویت روحیۀ شهروندی و بهبود کیفیت زندگی» (18/27)، «ترویج سبک هویتی هنجاری و توجه به مطالبات جوانان» (64/25)، «تکامل ساختاری رشد شخصیت و توانمندسازی روان‌شناختی» (27/24)، «تقویت هنجارهای اخلاقی و اقدام مداخله‌ای دولت» (91/22) است که مقدار واریانس و واریانس تجمعی تبیین‌شده توسط این چهار عامل 46/55 است. در‌نهایت با توجه به تحلیل نتایج، پیشنهادهای کاربردی ارائه شده‌است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Study and Analysis of Factors effective on Social Responsibility of Rural Youth (Case Study: Rural Areas of Ardabil City

نویسنده [English]

  • dr.vaki heydari sareban
چکیده [English]

The purpose of the present was to study and analysis of factors effective on Social Responsibility of Rural Youth of Ardabil County.  The research method was analytical -explanative survey type. It can be said that studied population in this study consists of all youth living in rural areas of Ardabil County in 2017 (N=49297), among which 382 persons were selected as statistical sample using Cochran formula. Sample size was determined based on the Cochran’s formula and the required data were collected through questionnaires.  Content validity of the questionnaire was confirmed by professors and experts and its reliability was determined based on Cronbach's alpha (0.84-0.91).  in order to analyze the data, factor analysis model was used and the results of this model showed the most important factors effective on Social Responsibility of Rural Youth in the studied region includes four components (Reinforcement of citizenship and improvement of life quality, extension of normal entity style and attention to youth needs,  the strucutural evolution of personality growth,  reinforcment of ethical norms and action of particiaptional government) that explained variance and the cumulative variance by the five factors  55.46.  Finally, according to the study results, a number of recommendations also presented.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social Responsibility
  • Individual Responsibility
  • Rural Youth
  • Rural Development
  • Ardabil County
آزاد ارمکی، تقی. (1386). جامعه‌شناسی خانوادۀ ایرانی. چاپ اول. تهران: نشر سمت.
استونز، راب. (1388). متفکران بزرگ جامعه‌شناسی. ترجمه مهرداد میردامادی. تهران: نشر مرکز.
آیتی، عبدالحمید. (1387). نهج‌البلاغه؛ مجموعه خطبه‌ها، نامه‌ها و کلمات قصار امام علی (ع). مترجم: عبدالحمید آیتی، قم: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
اردلان، محمدرضا؛ قنبری، سیروس؛ بهشتی‌راد، رقیه؛ نویدی، پرویز. (1394). تأثیر سرمایۀ اجتماعی و مسئولیت‌‎پذیری اجتماعی بر تعهد سازمانی (مطالعۀ موردی: کارکنان دانشگاه رازی کرمانشاه). فصلنامۀ مطالعات اندازه‌گیری و ارزش‌یابی آموزشی، سازمان سنجش آموزش کشور، (10)5، صص 132-109.
ایمان، محمدتقی؛ جلالیان، وجیهه. (1389). بررسی و تبیین رابطه بین مسئولیت اجتماعی و سرمایه اجتماعی در بین جوانان شهر شیراز، جامعه‌شناسی کاربردی، دانشگاه  اصفهان، 21 (37)، صص 42- 19.
جبارزاده کنگرلوئی، سعید؛ فاتحی، سمیه؛ متوسل، مرتضی. (1395). ایدئولوژی‌های اخلاقی، مسئولیت‌‎پذیری اجتماعی و عدم‌تقارن اطلاعاتی در شرکت‌ها. پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی ، (31)8، صص 40-23.
جوکار، بهرام؛ حسین‌چاری، مسعود؛ مهرپور، آناهیتا. (1393). پیش‌بینی مسئولیت‌پذیری اجتماعی براساس سبک‌های هویت در دانشجویان دانشگاه شیراز، فرهنگ در دانشگاه اسلامی، فرهنگ در دانشگاه اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، (1) 4، صص 22-3.
جوهری، حسن (1391)، بررسی اثرات سرمایه اجتماعی بر مسئولیت‌پذیری اجتماعی، پژوهش‌نامه اجتماعی، سال1، شماره6، صص 56-48.
چلبی، مسعود. (1386). جامعه‌شناسی نظم. تهران: نشر نی.
حقیقتیان، منصور. (1392). عوامل اجتماعی مؤثر بر انزوای اجتماعی جوانان روستایی (مطالعۀ موردی: شهر اصفهان). فصلنامۀ مطالعات توسعۀ اجتماعی ایران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، (4)5، صص 97-87.
خواجه نوری، بیژن؛ مساوات، سید ابراهیم؛ ریاحی، زهرا. (1395). رابطۀ سبک زندگی و مسئولیت‌‎پذیری فردی و اجتماعی (مطالعۀ موردی: نوجوانان دبیرستانی شیراز). جامعه‌پژوهی فرهنگی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، (5)4، صص 64-45.
ذکایی، محمد حسین. (1386). جامعه‌شناسی جوانان ایرانی، چاپ اول: نشر آگه.
روشه، گی. (1376). جامعه‌شناسی تالکوت پارسونز. ترجمۀ عبدالحسین نیک‌‎گهر، تهران: تبیان.
زندی، خلیل؛ موسوی جد، سید محمد؛ سیف‌پناهی، حامد؛ راستاد، آرمان. (1395). رابطۀ رهبری اخلاقی و مسئولیت‌‎پذیری اجتماعی (مطالعۀ موردی: کارکنان سایت اداری سنندج). جامعه‌شناسی کاربردی، دانشگاه اصفهان، (60)4، صص 222-213.
سبحان‌نژاد، مهدی. (1379). مسئولیت‌پذیری اجتماعی در برنامة درسی کنونی دورة ابتدایی ایران و طراحی برای آینده. پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.
سروش، مریم. (1391). احساس مسئولیت فردی و اجتماعی، دیگرخواهی و اعتماد اجتماعی (مورد مطالعه: نوجوانان شیراز). فصلنامۀ جامعه‌شناسی کاربردی، دانشگاه اصفهان، سال23، شمارۀ 46، صص 211-193.
سریع‌القلم، محمود. (1392). عقلانیت و توسعه‌یافتگی ایران. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
شاکری‌نیا، ایرج. (1376). بررسی نقش چند عامل در فرایند رشد اجتماعی کودکان (جامعه‌پذیری). تربیت، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، (88)1، صص 63-59.
شکوری، علی. (1384). رفتارهای حمایتی و دلایل بروز آن‌ها. فصلنامۀ رفاه اجتماعی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، (1)8، صص 1-26.
صلواتی، عادل؛ رستمی نوروزآباد، مجتبی؛ رحمانی نوروزآباد، سلمان؛ باغبانیان؛ مصطفی. (1393). بررسی عوامل مؤثر بر مسئولیت‌‎پذیری اجتماعی در تعاونی‌های روستایی شهرستان سنندج و کامیاران، فصلنامۀ تعاون و کشاورزی، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، (3)12، صص 177-157.
قاضی‌زاده، هورامان؛ کیان‌پور، مسعود. (1395). بررسی میزان بی‌تفاوتی اجتماعی در بین دانشجویان (مورد مطالعه: دانشگاه اصفهان). پژوهش‌های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی، دانشگاه اصفهان، (9)4، صص 78-59.
قدمی، محسن؛ کوثر، زهرا. (1392). تأثیر دولت الکترونیک بر مسئولیت‌‎پذیری اجتماعی. فصلنامۀ علمی و پژوهشی مطالعات مدیریت، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده مدیریت و حسابداری، سال 23، (1)7، صص 104-75.
کرایب، یان. (1389). نظریۀ اجتماعی مدرن: از پارسونز تا هابرماس. ترجمۀ عباس مخبر. تهران: نشر آگه.
محمدی، یحیی.(1387). تأثیر وضعیت سبک‌های رفتاری خانواده‌های بیرجندی بر اعتماد‌به‌نفس فرزندان آن‌ها در دورة متوسطه در سال تحصیلی 86-87، پایان‌نامة کارشناسی ارشد دانشگاه شهید باهنر کرمان.
نیکخواه، هدایت؛ جهانشاهی‌فرد، پریسا. (1394). بررسی میزان مسئولیت‌‎پذیری اجتماعی شهروندان بندر عباس و عوامل فرهنگی و اجتماعی مؤثر بر آن. مطالعات جامعه‌شناسی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد دهاقان، (13)5، صص 134-109.
همیلتون، ملکوم. (1387). جامعه‌شناسی دین، ترجمۀ محسن ثلاثی. تهران: نشر ثالث.
یزدان‌پناه، لیلا؛ حکمت، فاطمه. (1393). بررسی عوامل مؤثر بر مسئولیت‌پذیری اجتماعی جوانان (مطالعة دانشجویان دانشگاه شهیدباهنر کرمان)، مجلۀ مطالعات اجتماعی ایران، انجمن جامعه شناسی ایران، (8)2، صص 150-127.
 
Apaydin, C. and Ercan, B. (2012). A strutrual equation model analysis of Turkish school managers views on social responsibility, Prrocedia Social and Behavioral Sciences, 2 (4), 55990-5598.
Arora, B. and Puranik. (2006).“A review of corporate social responsibility in India”,Development, 47 (3), 93-100.
Basu, K (2012) “Identity, trust and altruism, sociological clues to economic dvelopment”, Avalable (17/12/2011) in http://economics .cornell .edu/cae/06.05.pdf
Belal, A.T.  (2008). “A Study of corporate social disclosures in Bangladesh”, Management Auditing Journal, 16 (5), 274-288.
Bobo, L. (1991): Social responsibility, individualism and redistributive policies, Sociological Forum, 6 (1), 71-92.
Bourdieu, P. (1984). Distinction. London: Routledge and Kegan Paul.
Burt, E. & Bogh, R. (2005). Introduction: leadership and corporate social responsibility". The International Journal of Business in Society; 9 (1), 1-7.
Chappel, M. and Moon, J. (2008). “Corporate social responsibility(CSR) in Asia: A Seven country study of CSR”,Business and Society,44(4), 415-441.
  Escarti A., Gutierrz M., Pascual C. and Marin D.  (2013). “Application of hellison’s teaching personal and social responsibility modar in physical education to improve self- efficasy for adolescents at risk of dropping-out of school” the Spanish Journal of Psychology,  1(3), 667-676.
 Ford, M. (1985). “Social cognition and social competence in Adolescence”, Development Psychology, 1(8), 323- 340.
Hediger, H (2012). walfare and capital-theoretic foundations of corporate social responsibility and corporate sustainability, the Journal of Socio- Economics 3(9), 518-526.
Helly, D. (2005). “Volountary and social participation by people of immigrant origin: overview of Canadian research”, Second national metropolis conference, Immigrant and civic participation: contemporary policy and research issues, Montreal, November.
Inoie, Y .& Lee, S (2014). Effects of different dimensions of corporate social responsibility on corporate fincial performance in toursn- related industries, Tourism Management, 3 (2), 790- 804.
Kelley, M. A., Connor, A., Kun, K. E., & Salmon, M. E.  (2008)., Social responsibility: conceptualization and embodiment in a school of nursing. International Journal of Nursing Education Scholarship, 5(1), Article 28.
Krieger-Boden Ch. (2013). “Ethics, trust and altruism in society, polotics and busivess”, Global Econimics Symposium 2011, Avalable in (17/12/2011). www.global-economic-symposiun.org/solutions/the-global- society/ ethics-and-trust-in-society-and-business.
Li W., Wright P. M. , Rukavina P. B. and Pickering M. (2010). “Measuring students’ perceptions of personal and social responsibility and the relationship to Intrinsic motivation in urban physical education”, Journal of Teaching in Physical Education,  2(7), 167-178.
Lindgreen, A., Swan, V. & Campbell, T.T.  (2014). corporate social responsibility practices in developing and transitional countries: Botswana and Malawi. Journal of Business Ethics. 90(3), 429–440.
Lyons, R (2008), (2008) "Components of CEO transformational leadership and corporate social responsibility". Journal of Management Studies; 4(3) 703-1725.
Mergler, A. S. (2008). “Relationships between personal responsibility, emotional intelligence and self-esteem in adolescents and young adults”, The Australia Educational and Developmental Psychologist,  24(1), 5-18.
Meysnes, S (2003), two faces of responsibility, philosophical topics, Journal of social development, 2 (5), 6-12.
Miller, E., & Buys, LL. (2009). The impact of social capital on residential water-affecting behaviors in a drought-prone. Australian community, Society and Natural Resources. p244-257.
Munch, E. (1988). The role of empowemrnet in social responsibility, Journal of Organizational Knowledge Management, 2 (5), 12- 25. Rampersad, R. & Reddy, K.  (2015). corporate responsibility for socio-economic transformation: A focus on broad-based black economic empowerment and its implementation in South Africa. African Journal of Business Management. 5(20), 8224-8234.
Weber, M. (1922). Economy and Society, university of Californoa Press,  Californoa.
Wegner, E. & Finn, A.  (2015). The policies for reducing income inequality and poverty in South Africa. A Southern Africa Labour and Development Research Unit working paper, Number 64. Cape Town: SALDRU, University of Cape Town.
Zimmerman B. J. and Kitsantas A. (2006). “Homework practices and academic achivement: the Mediating role of self-efficacy and perceived responsibility beliefs”, Contemporary Educational Psychology,  1(30), 397-417.