تأثیر تغییر اقلیم بر گردشگری در مناطق تحت‌حفاظت (مورد شناسی: منطقۀ شکارممنوع الوند)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه برنامه‌ریزی و طراحی محیط، دانشگاه شهیدبهشتی، تهران، ایران

2 استادیار گروه برنامه‌ریزی و طراحی محیط، دانشگاه شهیدبهشتی، تهران، ایران

چکیده

گردشگری در مناطق تحت‌حفاظت، نسبت‌به تغییرات آب و هوایی بسیار حساس بوده‌است و هرگونه تغییر سبب کاهش در طول مدت و کیفیت فضاهای گردشگری می‌شود. در این مطالعه تأثیر پارامترهای اقلیمی، در منطقۀ الوند به‌عنوان یک اصل مهم در انتخاب مقصد گردشگری و ارتباط تغییر اقلیم بر گردشگران، مورد بررسی قرار گرفت. ضمن استفاده از شاخص اقلیم گردشگری (TCI)، برای تعیین ایام مناسب حضور گردشگران، به تعیین آستانۀ خشکسالی از شاخص (SPI)، در بررسی روند تغییر اقلیم بر تعداد گردشگران در طی سال‌های 1354-1397 پرداخته شد. نتایج حاصل از شاخص TCI، بیانگر وضعیت ایده‌آل (خرداد و شهریور)، وضعیت عالی (اردیبهشت، تیر، مرداد، مهر)، وضعیت بسیار خوب (فروردین)، وضعیت قابل‌قبول (آبان، آذر، بهمن، اسفند) و وضعیت حد مرزی (دی) در منطقه است. مقدار آمارۀ t مربوط به تعداد گردشگران، گویای روند مثبت آمار گردشگران به این منطقه است (بهترین ماه‌ها: خرداد و شهریور). نتایج حاکی از آن است که روند تغییرات بارندگی و شاخص خشکی دارای مقادیری منفی، بیانگر کاهش میزان بارندگی و افزایش خشکسالی در منطقه است. به‌علاوه روند افزایش معنی‌دار دمای هوا با مقدار آمارۀ 82/2=t در سطح 05/0، بدان معنا است که دمای هوا روند افزایشی داشته و باعث روند کاهشی در میزان گردشگران در سال‌های اخیر شده‌است. بیشترین مقدار آمارۀ t به‌سرعت باد اختصاص دارد که روند تغییرات سرعت باد مثبت و در سطح اطمینان 95% معنی‌دار است و به معنای بالابودن نوسانات سرعت باد است. روند فزایندۀ دما، کمبود پوشش برفی در منطقه و امواج گرما در تابستان، همگی حاکی از این نکته هستند که در آینده با تغییر در شرایط آب و هوایی، باعث تخریب در ساختار طبیعی و درنهایت کاهش شاخص اقلیم را حتی به‌خصوص در فصول گرم تابستان (تیر و مرداد) برای گردشگران و فعالیت‌های گردشگری می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Impact Of Climate Changes On Tourism In Protected Areas (Case Study: Alvand No-Hunting Area)

نویسندگان [English]

  • Parvaneh Sobhani 1
  • Hasan Esmaeilzadeh 2
1
2
چکیده [English]

Tourism in protected areas is very sensitive to climate changes, and any change will reduce the duration and quality of tourism spaces. In this study, the impact of climatic parameters in Alvand no-hunting area was considered as an important principle in choosing a tourist destination and the relationship between climate change and tourists. While using the Tourism Climate Index (TCI), in order to determine the appropriate days for the presence of tourists, to determine the drought threshold of the index (SPI), in examining the trend of climate change on the number of tourists during the years (1975-2018). The results of the TCI index indicate the ideal situation (June and September), the excellent situation (May, July, August, October), the very good situation (April), the acceptable situation (November, December, February, February, March) and the state of border (January) in the area. The amount of t statistic related to the number of tourists indicates the positive trend of tourist statistics in this area (the best months are June and September). The results show that the trend of changes in rainfall and drought index has negative values, which indicates a decrease in rainfall and an increase in drought in the area. In addition, the significant increase in air temperature with a statistical value of t = 2.82 at the level of 0.05 means that the air temperature has been increasing and has caused a decrease in the number of tourists in recent years. The highest amount of t statistic is allocated to wind speed, which means that the trend of positive wind speed changes is % 95 reliable and means high wind speed fluctuations. Rising temperatures, lack of snow cover in the region and heat waves in the summer all suggest that in the future, changes in climate will damage the natural structure and ultimately reduce the comfort index, especially in hot seasons. Summer (July and August) is for tourists and tourism activities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Climate Change
  • Tourism
  • Protected Areas
  • Alvand No-Hunting Area
  • Iran

مراجع

ارمغان، سیمین. (1397). ارزیابی توان‌های اقلیمی در توسعۀ اکوتوریسم استان چهارمحال و بختیاری. مجلۀ علوم جغرافیایی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد. شمارۀ 28، صص 21-39.http://ensani.ir/file/download/article/20121215091121-9493-43.pdf
ایلدرمی، علیرضا؛ رحمانی، محمد؛ رمضانی، راضیه؛ قربانی، محمد. (1394). بررسی نقش تغیییرات اقلیمی در توسعۀ گردشگری استان همدان. دومین همایش گردشگری، جغرافیا و محیط‌زیست پایدار. دانشگاه بوعلی‌سینا همدان. صص 1-23. https://civilica.com/doc/474849/
ایگلز، پل؛ استفن، مک.کول؛ هینس، کریستین. (1387). راهنمای برنامه‌ریزی و مدیریت گردشگری پایدار در مناطق حفاظت‌شده. تهران: سازمان محیط‌زیست. https://lib1.ut.ac.ir:8443/site/catalogue/1240749
آستانی، سجاد؛ سبحان اردکانی، سهیل. (1391). ارزیابی اقلیم آسایش گردشگری شهر همدان در راستای گردشگری شهری با استفاده از سامانۀ اطلاعات جغرافیایی و مدل TCI. هفت حصار. دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان. شمارۀ 2، سال اول، صص 57-66. http://hafthesar.iauh.ac.ir/article-1-53-fa.html
بذرافشان، جواد. (1381). «مطالعۀ تطبیقی برخی شـاخص‌هـای خشکـسالی هواشناسـی در چنـد نمونۀ اقلیمی ایران». پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد هواشناسی کشاورزی. دانشگاه تهران، کرج. ص 130. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=257678

جعفری، محمد؛ سلمانی‌مقدم، محمد. (1397). ارزیابی اقلیم آسایش گردشگری استان اردبیل با استفاده از شاخص TCI و تکنیک GIS. فصلنامۀ اطلاعات جغرافیایی (سپهر). سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح. دورۀ 27، شمارۀ 105، صص 160-170. http://ensani.ir/fa/article/389569/

خراسانی‌زاده، فرنوش؛ غیور، حسنعلی؛ گندمکار، امیر. (1390). پهنه‌بندی اقلیم آسایش گردشگری استان اصفهان با استفاده از شاخص TCI. همایش گردشگری و توسعۀ پایدار، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، سال 1، 22 و 23 تیرماه. ص 1-14. https://civilica.com/doc/127005/
ذوالفقاری، حسن. (1391). تحلیلی بر پتانسیل‌های اقلیم گردشگری در منطقۀ آزاد ارس. فصلنامۀ علمی و پژوهشی فضای جغرافیایی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهر. سال دوازدهم، شمارۀ 37، صص 19-37. http://geographical-space.iau-ahar.ac.ir/article-1-1301-fa.html
رائو، کریشنا. (1385). توسعۀ پایدار، اقتصاد و ساز‌و‌کارها، تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران. https://www.gisoom.com/book/11298886/
رمضانی، راضیه. (1394). «بررسی نقش تغییرات اقلیمی در توسعۀ گردشگری استان همدان». پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، رشتۀ جغرافیا، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان. https://www.iauh.ac.ir/
رنجبر، فیروز؛ مقبل، معصومه؛ ارسلانی، محسن. (1389). بررسی ارتباط شرایط اقلیمی با روند گردشگری سالانه در شهرستان مرودشت. فصلنامة پژوهش‌های جغرافیای طبیعی. دانشگاه تهران. سال سوم، شمارة 7، صص 79-90. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=123308
زارع‌ابیانه، حمید؛ محبوبی، علی‌اکبر؛ نیشابوری، محمدرضا. (1383). بررسی وضعیت خشکسالی و روند آن در منطقۀ همدان براساس شاخص‌های آماری خشکسالی. فصلنامۀ پژوهش و سازندگی. وزارت جهاد کشاورزی. سال هفدهم، شمارۀ ۲، پیاپی ۶۴، صص 2-7. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=54716
زارع‌ابیانه، حمید؛ بیات ورکشی، مریم؛ یزدانی، وحید. (۱۳۹۰). تحلیل روند تغییرات سالانه و فصلی دما، بارش و خشکسالی‌های استان همدان. مهندسی آبیاری و آب. انجمن مهندسی آبیاری و آب ایران. سال اول ، شماره 3، صص 47-۵۸. http://www.waterjournal.ir/article_69924_e5597bc00d0f0b4263c1e0b8abb15fe1.pdf
سازمان کل هواشناسی استان همدان. (1397). گزارش هواشناسی. http://www.sinamet.ir/indexdesktop.asp
سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان همدان. (1397). سیمای گردشگری استان همدان. https://hamedan.mcth.ir/
طبری، حسین؛ سبزی‌پرور، علی‌اکبر؛ معروفی، صفر. (1386). بررسی روند تغییرات سالانۀ پارامترهای هواشناسی در دو اقلیم سرد و گرم ایران. نشریۀ پژوهش‌های کشاورزی. دانشگاه بوعلی سینا. دورۀ 7، شمارۀ 4، صص 161-174. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=182996
عربی، عادل؛ رمضانی، رامین؛ کاظمینی، فاطمه. (1391). گزارش مطالعات مقدماتی منطقۀ شکارممنوع الوند درجهت ارتقاء سطح به منطقۀ حفاظت‌شده. صص 1-135. https://hamedan.doe.ir/portal/home/
فصیحی، روژین؛ بیات ورکشی، مریم. (۱۳۹۵). «بررسی خشکسالی هواشناسی استان همدان با استفاده از شاخص SPI». اولین کنفرانس بین‌المللی آب، محیط‌زیست و توسعۀ پایدار اردبیل. صص 1-7. https://civilica.com/doc/595949/
کسمایی، مرتضی. (1372). پهنه‌بندی اقلیمی ایران، مسکن و محیط‌های مسکونی. انتشارات مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن. https://www.gisoom.com/book/158500/
مریانجی، زهره؛ امیدی‌نژاد، پیمان. (1395). سازگاری صنعت گردشگری با افزایش احتمالی دما در بیست سال آینده (2016-2035) در شهر همدان. فصلنامۀ فضای گردشگری. دانشگاه آزاد اسلامی واحد ملایر. سال ششم، شمارۀ 21، صص 134-144. http://gjts.malayeriau.ac.ir/article_528457.html
موحدی، سعید؛ پیری، سیامک؛ کاوسی، رضا. (1391). ارزیابی و تحلیل شاخص اقلیم گردشگری استان لرستان با . TCI فصلنامۀ جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری چشم‌انداز جغرافیا زاگرس. دانشگاه آزاد اسلامی واحد بروجرد. سال چهارم، شمارۀ 11، صص 7-23. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=219685
ناظم‌السادات، محمدجعفر؛ دشتکیان، کاظم؛ دژبانی، سعید. (1384). مقایسۀ میزان راحتی انسان در شرایط آب و هوایی مناطق مرکزی ایران و سواحل دریای خزر (مطالعۀ موردی: یزد و گرگان). مجلۀ محیط‌شناسی. دانشگاه تهران. شمارۀ 29، صص 51-57. https://journals.ut.ac.ir/article_11007.html
نیک‌اندیش، ارمغان؛ دشتی، سولماز؛ سبز قبائی، غلامرضا. (1397). ارزیابی مخاطرات محیط‌زیستی پارک ملی و منطقۀ حفاظت‌شدۀ کرخه براساس روش TOPSIS. نشریۀ تحلیل فضایی مخاطرات محیطی. دانشگاه خوارزمی. سال پنجم، شمارۀ 2، صص 55-72. http://ensani.ir/fa/article/391945/
نوری، حمید؛ ایلدرمی، علیرضا. (۱۳۹۱). پیش‌بینی تغییرات فصلی پارامترهای اقلیمی مناطق حفاظت‌شده در سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۳۹ با مدل HadCM 3 (مطالعۀ موردی: استان همدان). جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی. دانشگاه اصفهان. سال ۲۶، شمارۀ ۴، صص ۸۲-۹۵. http://ensani.ir/fa/article/359958
وزارت نیرو. (1370). طرح جامع آب کشور. شناخت اقلیمی ایران تقسیمات آب و هوایی. جلد چهارم. تهران: شرکت مهندسین مشاور جاماب، تهران. https://www.moe.gov.ir/
 
Ahsan M.N., Ahmed M.F., Bappy M.H., Hasan M.N. and Nahar N., 2011. Climate change induced vulnerability on living standard-A study on south-western coastal region of Bangladesh. Journal of Innovation and Development Strategy, 5(3): 24-28. https://www.researchgate.net/publication/259116079
Amelung, B.; Nicholls, S. and Viner, D., 2014. Implications of global climate change for tourism flows and seasonality, Journal of Travel research, 45(3): 285- 296. https://www.researchgate.net/publication/249701105
Bakhtiari B. Bakhtiari A. and Afzali Gorouh Z. 2018.  Investigation of climate change impacts on tourism climate comfort in Iran. Global NEST Journal, Vol 20, No 2, pp 291-303. https://journal.gnest.org/sites/default/files/Submissions/gnest_02435/gnest_02435_proof.pdf
Banejad, H., H. Zare Abyaneh, M.H. Nazarifar and Sabziparvar, A.A., 2006. Application of standard precipitation index (SPI) with geostatistic method for analyzing meteorological drought in Hamedan province. Agricultural research, 6(2): 63-73. https://www.google.com/search?
Banihasemi, A.R., 2009. “Review of the climate change convention and the meetings of the Rio to Copenhagen”, Climate Change and Agriculture, Office of Environment and Sustainable Development of Agriculture, Agricultural Education publication, 32. 21-32. https://www.france24.com/en/20151130-timeline-climate-change-negotiations-kyoto-copenhagen-cop21
Bouden, G., Von, B., Hans, S., and Wackernagel., 2015. “Estimation of precipitation by Kriging”. in the EOF Journal of Climate, Vol.12. https://www.footprintnetwork.org/resources/journal-articles/
Dubrovsky, M.; Svoboda, M.D.; Trnka, M.; Hayes, M.J.; Wilhite, D.A.; Zalud, Z.; Hlavinka, P. Application of relative drought indices in assessing climate change impacts on drought conditions in Czechia. Theor. Appl. Climatol. 2009, 96, 117–155. https://www.researchgate.net/publication/226933911Dudley N, Stolton S, Belokurov A, Krueger L, Lopoukhine N, MacKinnon K, Sandwith T, Sekhran N, eds., 2011. Natural Solutions: Protected Areas Helping People Cope with Climate Change. World Wildlife Fund International.461-462. https://www.cambridge.org/core/journals/oryx/article.
Eriksen, S. E. Klein, R. J. Ulsrud, K. Næss, L. O. & O’Brien, K., 2008. Climate change adaptation and poverty reduction: Key interactions and critical measures. GECHS report, 1, 1-44. https://gsdrc.org/document-library/climate-change-adaptation-and-poverty-reduction-key-interactions-and-critical-measures/
Hamilton, Jacqueline, Maddison, David, and Tol, Richard., 2005. "Climate change and international tourism: A simulation study", Global Environmental Change, 15(3): 253-266. https://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.175.5233&rep=rep1&type=pdf
Hobbs RJ, et al., 2010. Guiding concepts for park and wilderness stewardship in an era of global environmental change. Frontiers in Ecology and the Environment 8: 483–490. https://www.fs.usda.gov/treesearch/pubs/38923
IPCC. 2007. Summary for policy makers Climate change: The physical science basis. Contribution of working group I to the fourth assessment report. Cambridge University Press, 881 PP. https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/2018/02/ar4-wg1-spm-1.pdf
Jacqueline, M., Hamilton, J.M.j, Richard, S. J. Tol., 2007. The impact of climate change on tourism in Germany, the UK and Ireland: a simulation study. Springer. Reg Environ Change 7:161–172. https://www.researchgate.net/publication/5019874.
Lemieux, J. Beechey, T. Scott, D and Gray, P. 2011. The State of Climate Change Adaptation in Canada’s Protected Areas Sector. The George Wright Forum, vol. 28, no. 2, pp. 216–236. https://www.cakex.org/sites/default/files/documents/282lemieux.pdf
Mathivha, F.I., Tshipala, N.N. & Nkuna, Z., 2017, ‘The relationship between drought and tourist arrivals: A case study of Kruger National Park, South Africa’, Jàmbá: Journal of Disaster Risk Studies 9(1), a471. https:// doi.org/10.4102/jamba. v9i1.471: 1-8. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6014018/
Mieczkowski, Z., 1985. The tourism climatic index: a method of evaluating world climates for tourism. Canadian Geographer, 29(3), 220-233. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1541-0064.1985.tb00365.x
Modaresi, F. Araghinejad, Sh. Ebrahimi, K. Kholghi, M., 2010. “Regional assessment of climate change using statistical tests: case study of Gorganroud-Gharehsou Basin”, Journal of Water and Soil. 24 (3): 476-489. https://www.sid.ir/en/journal/ViewPaper.aspx?id=185926
Porter, J.R., Xie, L., Challinor, A.J., Cochrane, K., Howden, S.M., Iqbal, M.M., Lobell, D.B. & Travasso, M.I. 2014. Food security and food production systems. Climate change impacts, adaptation, and vulnerability. Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. Cambridge, UK, and New York, USA, Cambridge University Press,485-533. https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/2018/02/WGIIAR5-Chap7_FINAL.pdf
Saarinen, J., 2006.Traditions of sustainability in tourism studies. Annals of Tourism Research, 33(4), 1121–1140. https://www.researchgate.net/publication/223516889
Sabohi, R. and Soltani, S., 2009. Trend Analysis of Climatic Factors in Great Cities of Iran. Agriculture and natural resources, 12(46): 303-322. http://jwmr.sanru.ac.ir/browse.php?a_id=918&sid=1&slc_lang=en
Scott, D.; Rutty, M.; Amelung, B. and Tang, M., 2016. An inter-comparison of the holiday climate index (HCI) and the tourism climate index (TCI) in Europe, Atmosphere, 7(6): 80. https://www.mdpi.com/2073-4433/7/6/80/html
Swarbrooke, J., 2001. Distribution channels: ethics and sustainability. In: D. Buhalis, & E. Laws (Eds.), Tourism Distribution Channels Practice, Issues and Transformations. London: Continuum https://www.amazon.co.uk/Tourism-Distribution-Channels-Practices-Transformations/dp/0826454704
United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division., 2017: 53. University Press. https://population.un.org/wpp/Publications/
Yoo, J.Y.; Song, H.Y.; Kim, T.W.; Ahn, J.H. Evaluation of short-term drought using daily standardized precipitation index and ROC analysis. J. Korean Soc. Civ. Eng. 2013, 33, 1851–1860. https://www.researchgate.net/publication/264074091
Zare Abyaneh, H., V. Yazdani and KH. Azhdari., 2009. Comparative study of four meteorological drought index based on relative yield of rain fed wheat in Hamedan province. Physical geography research quarterly, 69: 35-49. https://jphgr.ut.ac.ir/article_21512.html?lang=en.pdf
جغرافیا و آمایش شهری منطقه‌ای
دوره 10، شماره 37
دی 1399
صفحه 65-90

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 15 دی 1399
  • تاریخ پذیرش: 15 دی 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار