بررسی بازآفرینی بافت فرسوده با تأکید بر شاخص‌های زیست‌پذیری شهری (نمونۀ موردی: شهر مرودشت)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه گلستان، گرگان ، ایران

2 کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه‌‌ریزی شهری دانشگاه گلستان، گرگان ، ایران.

چکیده

امروزه شهرها با چالش‌‌های بسیاری در زمینه‌‌های اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی مواجه شده‌‌اند، درعین‌حال افزایش جمعیت به‌همراه نسبت روزافزون شهرنشینی پیامدهای زیان‌باری برای شهرها به ارمغان آورده است. سیاست بازآفرینی شهری، رویکرد جدیدی در روند سیر تحول نوسازی بافت‌‌های مسئله‌‌دار شهری است. رویکرد زیست‌‌پذیری شهری به موازات توسعة پایدار، به‌دنبال ایجاد محیط‌زیست پایدار در ابعاد اجتماعی، اقتصادی، زیست‌محیطی، مدیریتی، کالبدی و فرصت‌‌های برابر زندگی برای همة ساکنان شهرهاست؛ بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی بازآفرینی بافت فرسوده با تأکید بر شاخص‌‌های زیست‌‌پذیری شهری انجام شده است. روش پژوهش از نوع توصیفی-همبستگی است. در پژوهش حاضر جامعۀ مورد نظر در بخشی از مطالعه و تحلیل در این پژوهش اهالی شهر مرودشت است. برای مشخص‌شدن حجم نمونه از جدول مورگان استفاده شده است؛ بنابراین با توجه به جدول مورگان و نامحدودبودن حجم جامعه، افراد نمونه 384 نفر است و پرسشنامه‌‌ها براساس نمونه‌‌گیری به‌صورت غیرتصادفی دردسترس بین افراد جامعه توزیع شد. ابزار جمع‌‌آوری داده‌‌ها پرسشنامه‌‌های استاندارد بازآفرینی و شاخص‌‌های زیست‌‌پذیری شهری است. روایی پرسشنامه‌‌ها از نظر محتوایی حاصل شده و پایایی پرسشنامه‌‌ها از طریق ضریب آلفای کرونباخ تعیین شده است. برای تجزیه‌وتحلیل داده از تحلیل عاملی و مدلسازی معادلات ساختاری با استفاده از نرم‌افزار اس.پی.اس.اس و اسمارت پی.ال.اس استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که بین شاخص‌‌های اجتماعی، اقتصادی، مدیریتی، زیست‌‌محیطی و کالبدی و زیست‌‌پذیری بافت تاریخی رابطه وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Investigating the Regeneration of worn-out Fabric With an Emphasis on Urban Bio-Liveability Indicators (Case Study: Marvdasht City)

نویسندگان [English]

  • Jafar Mirktoli 1
  • Maryam Heydari 2
1 Associate Professor, Department of Geography, Golestan University, Gorgan, Iran.
2 Master of Geography and Urban Planning, Golestan University, Gorgan, Iran.
چکیده [English]

Today, cities have faced many challenges in the economic, social and ecological fields, at the same time, the increase in population along with the ever-increasing rate of urbanization has brought harmful consequences for cities. Urban regeneration policy is a new approach in the process of renovating problematic urban structures. The approach of urban liveability, in parallel with sustainable development, seeks to create a sustainable environment in social, economic, bio-environmental, managerial, physical and equal life opportunities for all city residents. ; Therefore, the current research was carried out with the aim of investigating the regeneration of worn-out fabric with an emphasis on urban liveability indicators. The research method is descriptive-correlation. In the current research, the target community in part of the study and analysis in this research is the residents of Marvdasht city. Morgan's table has been used to determine the sample size; Therefore, according to Morgan's table and the unlimited size of the population, the sample is 384 people. And the questionnaires were distributed among the people of the society based on non-random sampling. The data collection tool is the standard questionnaires of regeneration and urban liveability indicators. The validity of the questionnaires was obtained in terms of content and the reliability of the questionnaires was determined through Cronbach's alpha coefficient. For data analysis, factor analysis and structural equation modelling were used using SSPPSS and Smart PPLS software. The results of the research showed that there is a relationship between social, economic, management, environmental and physical indicators and the viability of the historical context.

کلیدواژه‌ها [English]

  • regeneration
  • urban liveability
  • dilapidated fabric
  • Marvdasht city

مراجع

احمدی، زینب،1396،بررسی تاثیرات مشارکت اجتماعی بر بازآفرینی بافت فرسوده ی شهری در ایران،دومین کنفرانس ملی یافته های نوین پژوهشی و آموزشی عمران معماری شهرسازی و محیط زیست ایران،تهران.https://civilica.com/doc/689884
بستانی­پور، لیلا، (1382)، ارزیابی وضعیت فضایی و استقرار فضاهای آموزشی شهر مرودشت با کمک GIS، پایان نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، گروه جغرافیا. https://ganj.irandoc.ac.ir//#/articles/9e01daf65560a8f232cd01b5d4f02455
بندرآباد، علیرضا. (1390). شهر زیست‌پذیر از مبانی تا معنا، چاپ اول، تهران: انتشارات آذرخش. غلامحسین دولت آبادی.https://www.gisoom.com/book/1781287/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%B4%D9%87%D8%B1-%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%D9%BE%D8%B0%DB%8C%D8%B1-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AA%D8%A7-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%86%DB%8C/    
حاتمی‌نژاد، حسین؛ مدانلوجویباری، مسعود؛ اخوان حیدری، کورش. (1398). تحلیل فضایی زیست‌پذیری کالبدی کلان شهر اهواز، فصلنامۀ برنامه‌‌ریزی و توسعۀ کالبدی، دانشگاه پیام نور، دورۀ چهارم، شمارۀ 1، صص 11-23.DOR: 10.30473/PSP.2019.5828
حبیبی، محسن؛ مقصودی، ملیحه. (1386). مرمت شهری، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. پرویز ناتل خان لری.https://markaketab.com/product/%D9%85%D8%B1%D9%85%D8%AA-%D8%B4%D9%87%D8%B1%DB%8C-%D9%86%D8%B4%D8%B1-%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86 /   
خراسانی، محمدامین. (1391). تبیین زیست‌‌پذیری روستاهای پیرامون شهری با رویکرد کیفیت زندگی (مطالعۀ موردی شهرستان ورامین)، پایان‌نامه، کارشناسی ارشد، برنامه ریزی شهری دانشگاه تهران.https://ganj.irandoc.ac.ir/#/
داوری ، علی و رضازاده،آرش.(1392) مدلسازی معادلات ساختاری، جهاد کشاورزی. DOI:10.30495/JOM.2023.1994464.1103    
زنگی آبادی، علی، و مویدفر، سعیده. (1390). رویکرد بازآفرینی شهری در بافت های فرسوده: برزن شش بادگیری شهر یزد. معماری و شهرسازی آرمان شهر، دکتر مصطفی بهزادفر، 5(9)، 297-314. SID. https://sid.ir/paper/202449/fa  
سحرخیز، رضا(1395) سنجش میزان زیست پذیری در بافت فرسوده شهری( مورد مطالعه منطقه 16 محله باغ آذری)، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، مجتمع دانشگاهی ولیعصر(عج)، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.https://ganj.irandoc.ac.ir//#/articles/b9fc96c3c2bc1fecc837dd2a1a2bb246
سلطان‌‌زاده، علی. (1388). بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت مردمی در فرایند احیای بافت فرسودۀ محلۀ تربیت شهر، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشکدۀ علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه تبریز.https://ganj.irandoc.ac.ir/#/
شاهرودی، مجید؛ علایی، صمد؛ رجبی، مجید؛ عظیمی‌راد، حمید. (1397). راهکارهای بازآفرینی بافت‌‌های فرسودۀ شهری با تأکید بر برنامه‌‌ریزی مشارکتی، هشتمین کنفرانس بین‌المللی حسابداری و مدیریت و پنجمین کنفرانس کارآفرینی و نوآوری‌‌های باز. https://civilica.com/doc/676498/
شفیعی دستجردی، محمد. (1392). نوسازی بافت‌‌های فرسوده و ضرورت تغییر نگرش در تهیه و اجرای طرح‌‌های نشریه باغ نظر شماره جامع و تفصیلی 24، صص 104-91.https://www.sid.ir/fa/Journal/ViewPaper.aspx?ID=183383   
شماعی، علی؛ ساسان‌پور، فرزانه؛ سلیمانی، محمد؛ احدنژاد روشنی، محسن. (1394). تحلیل زیست‌‌پذیری بافت‌‌های فرسودۀ شهری (مطالعة موردی: بافت فرسودۀ شهر زنجان)، پژوهش‌‌های جغرافیای انسانی، دانشگاه تهران، دورة چهل‌وهشتم، شمارة 4، صص 799–783.DOR 10.22059/JHGR.2016.53481
صفایی پور، مسعود، و زارعی، جواد. (1396). برنامه ریزی محله محور و بازآفرینی پایدار بافت های فرسوده شهری با تاکید بر سرمایه اجتماعی (نمونه موردی: محله جولان شهر همدان). آمایش جغرافیایی فضا، دانشگاه گلستان،  7(23 )، 135-149. SID. https://sid.ir/paper/251099/fa
صفایی پور، مسعود، و زارعی، جواد. (1396). برنامه ریزی محله محور و بازآفرینی پایدار بافت های فرسوده شهری با تاکید بر سرمایه اجتماعی (نمونه موردی: محله جولان شهر همدان). آمایش جغرافیایی فضا،دانشگاه گلستان،  7(23 )، 135-149 .https://sid.ir/paper/251099/fa
فلامکی، محمد منصور. (1383). سیری در تجارب مرمت شهری از ونیز تا شیراز، تهران: نشر فضا. صاحب امتیاز دانشگاه ازاد اسلامی واحد تهران مرکزی.https://www.ketabium.com   
لطفی، سهند. (1391). تبارشناسی بازآفرینی شهری از بازسازی تا نوزایی، انتشارات آذرخش، چاپ اول. صاحب امتیاز، غلامحسین دولت آبادی.https://www.gisoom.com/book/1872882/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%86%DB%8C-%D8%B4%D9%87%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%AA%D8%A7-%D9%86%D9%88%D8%B2%D8%A7%DB%8C%DB%8C/   
نصیری، الهه. (1392). تحلیل ناپایداری مکانی-فضایی بافت‌‌های فرسودۀ شهری (مطالعۀ موردی: منطقۀ 10 شهر تهران). فصلنامۀ مدیریت شهری، سازمان شهرداری ها و دهیاریهای کشور، شمارۀ 3، صص 269-280.https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=188442
هادوی، فرامرز؛ پوراحمد، احمد؛ کشاورز، مهناز؛ علی‌اکبری، اسماعیل. (1396). بازآفرینی پایدار بافت‌‌های ناکارآمدی شهری مورد مطالعه (منطقۀ 10 شهر تهران)، فصلنامۀ آمایش محیط، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ملایر، دورۀ دهم، شمارۀ 37، صص 167-194.http://ebtp.malayeriau.ac.ir/article_532963.html
یزدانی، محمدحسن؛ حاضری، صفیه؛ ده‌زاده سیلابی، پروین. (1396). بازآفرینی بافت‌‌های فرسودۀ شهرى با رویکرد گردشگرى پایدار با تلفیق مدل‌‌های برنامه‌‌ریزی استراتژیک و تحلیل شبکه (ANP- SWOT) مطالعۀ موردى: بافت فرسودۀ شهر خوى، نشریۀ گردشگری شهری، دانشکده جغرافیا دانشگاه تهران، دورۀ چهارم، شمارۀ 1، صص 41-56. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=357552
 
Alcoez .f (2012). Summary of the Livability Ranking and Overview, prepare for.https://graphics.eiu.com/upload/liveability2011.pdf
Bae Jeng, H., Song, A., Park, H. Y., & Kim, M. (2014). A study on urban regeneration policy change in Korea. International Planning History Society Proceedings, 18(1), 961-970.https://doi.org/10.7480/iphs.2018.1.2743
Diamond, J. and et al (2010). Urban Regeneration Management: International Perspective, Translated by. Mojtaba Rafieean (2013). Tehran University Publication, Tehran: 739-728.https://www.routledge.com/Urban-Regeneration-Management-International- Perspectives/Diamond-Liddle-Southern-Osei/p/book/9780415807722
Doyle, C. (2005). Sustainability, urban regeneration and Social inclusion, Sustainable: 1343-1351.
https://www.witpress.com/Secure/elibrary/papers/SPD05/SPD05131FU2.pdf
Fowler, J. H., & Christakis, N. A. (2008). Dynamic spread of happiness in a large social network: longitudinal analysis over 20 years in the Framingham Heart Study. Bmj, 337.  https://doi.org/10.1136/bmj.a2338 
Galdini, Rosanna (2005). Urban Regeneration process: the case of Geneva, an example o integrated urban development approach department of sociology and science.742-753.https://www.econstor.eu/bitstream/10419/117623/1/ERSA2005_426.pdf
Giont, Benoit (2010). “Urban Regeneration in Europe7 State of the art and Perspectives” Department of Civil and Environment Engineering, Chalmers University, Goteborg.127-135.https://www.semanticscholar.org/paper/Urban-regeneration-in-Europe%3A-State-of-the-art-and-Ginot/549f0842523239c5b6ef06314c83177372446770
Habibi, K. and Pourahmad, A. and Meshkini, A. (2007). Old Urban zones renovation and improvement, 1st Publication, Kordestan University Publication and Urban Development and Revitalization Organization (UDRO), Tehran: 497-502 [In Persian].
Lichfield, D (2000). the context of urban regeneration, urban regeneration sage1106-1115.https://books.google.com/books/about/Urban_Regeneration.html?id=oR70O6MayFAC
Primali, Paranagamage, Andrew, Price F, Simon, Austin (2018). URBAN DESIGN AND SOCIAL CAPITAL: LESSONS FROM A CASE STUDY IN BRAUNSTONE, LEICESTER, The Third World Construction Symposium 2016: Sustainability and.https://www.researchgate.net/publication/316551178_URBAN_DESIGN_AND_SOCIAL_CAPITAL_LESSONS_FROM_A_CASE_STUDY_IN_BRAUNSTONE_LEICESTER_URBAN_DESIGN_AND_SOCIAL_CAPITAL_LESSONS_FROM_A_CASE_STUDY_IN_BRAUNSTONE_LEICESTER
Roberts, P. W. and Sykes, H (2000). Urban Regeneration: A hand book, London433-415.https://sk.sagepub.com/reference/urban-regeneration
Rogers, Richard G. (1993). Toward and Urban Renaissance, Translated by Mohammad S. Izadi (2014). Tehran University Publication, 576-563. [In Persian]
Shortell, S. M., Schmittdiel, J., Wang, M. C., Li, R., Gillies, R. R., Casalino, L. P., ... & Rundall, T. G. (2005). An empirical assessment of high-performing medical groups: results from a national study. Medical Care Research and Review, 62(4), 407-434.https://doi.org/10.1177/10775587052773
Tenenhaus, M., Amato, S., & Esposito Vinzi, V. (2004, June). A global goodness-of-fit index for PLS structural equation modelling. In Proceedings of the XLII SIS scientific meeting (Vol. 1, No. 2, pp. 739-742).https://www.researchgate.net/profile/Michel-Tenenhaus-2/publication/284462849_A_global_goodness-of-fit_index_for_PLS_structural_equation_modelling/links/5658334908aeafc2aac2895f/A-global-goodness-of-fit-index-for-PLS-structural-equation-modelling.pdf
Teng Chey, K., (2012), "The CLC framework for livable and sustainable cities", Urban Solutions, 1: 60-74.https://www.clc.gov.sg/docs/default-source/urban-solutions/urb-sol-iss-1-pdfs/researchandreports-the-clc-framework-for-liveable-and-sustainable-cities.pdf    
Timmer Vanessa and Nola- Kate S, (2005): “the world urban forum 2006 Vancouver”
Wetzels, M., Odekerken-Schröder, G., & VanOppen, C. (2009). Using PLS path modeling for assessing hierarchical construct models:Guidelines and empirical illustration. MIS quarterly: 177-195. DOI:10.2307/20650284
Wheeler, (2001).  Planning Sustainable and livability cities, Stephen: 101-93.https://www.academia.edu/38632874/Planning_for_Sustainability_Creating_livable_equitable_and_ecological_communities
working group discussion paper internation center for sustainable cities.https://docplayer.net/39873474-Vancouver-working-group-discussion-paper.html
Yang, B., Xu, T., & Shi, L. (2017). Analysis on sustainable urban development levels and trends in China's cities. Journal of Cleaner Production, 141, 868-880.https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2016.09.121
جغرافیا و آمایش شهری منطقه‌ای
دوره 14، شماره 50
فروردین 1403
صفحه 149-172

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 13 اسفند 1400
  • تاریخ بازنگری: 28 بهمن 1401
  • تاریخ پذیرش: 21 آذر 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار